PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 194 ust. 2,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (¹),

po konsultacji z Komitetem Regionów,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (²),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Należy zapewnić, aby konsumenci i inni uczestnicy rynku mogli mieć zaufanie do integralności rynków energii elektrycznej i gazu, a ceny ustalane na hurtowych rynkach energii odzwierciedlały uczciwą i konkurencyjną grę rynkową popytu i podaży, oraz aby z nadużyć na rynku nie można było czerpać korzyści.

(2) Celem większej integralności i przejrzystości hurtowych rynków energii powinno być pobudzenie otwartej i uczciwej konkurencji na hurtowych rynkach energii w interesie klientów końcowych energii.

(3) W opinii Komitetu Europejskich Organów Nadzoru nad Rynkiem Papierów Wartościowych oraz Europejskiego Organu Nadzoru Energii Elektrycznej i Gazu potwierdzono, że zakres stosowania istniejących przepisów może uniemożliwiać właściwie rozstrzyganie kwestii związanych z integralnością rynku w odniesieniu do rynków energii elektrycznej i gazu i zalecono rozpatrzenie przyjęcia dostosowanych do sektora energii stosownych ram legislacyjnych zapobiegających nadużyciom na rynku i uwzględniających charakterystyczne dla tego sektora warunki, które nie są objęte zakresem stosowania innych dyrektyw i rozporządzeń.

(4) Hurtowe rynki energii w całej Unii są ze sobą coraz ściślej powiązane. Nadużycia na rynku w jednym państwie członkowskim często mają wpływ nie tylko na kształtowanie się cen hurtowych energii elektrycznej i gazu ziemnego poza granicami tego państwa, ale również na ceny detaliczne dla konsumentów i mikroprzedsiębiorstw. Dlatego też troski o zapewnienie integralności rynków nie można pozostawić wyłącznie poszczególnym państwom członkowskim. Ścisłe transgraniczne monitorowanie rynku ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia w pełni funkcjonującego, wzajemnie połączonego i zintegrowanego wewnętrznego rynku energii.

(5) Hurtowe rynki energii elektrycznej obejmują zarówno rynki towarowe, jak i rynki instrumentów pochodnych o istotnym znaczeniu dla rynku energii oraz dla rynku finansowego, przy czym mechanizmy ustalania cen w obu sektorach są ze sobą wzajemnie powiązane. Obejmują one między innymi rynki regulowane, wielostronne platformy obrotu i transakcje zawierane na rynku pozagiełdowym oraz umowy dwustronne zawierane w sposób bezpośredni lub za pośrednictwem brokerów.

(6) Dotychczasowe działania w zakresie monitorowania rynków energii są prowadzone na szczeblu poszczególnych państw członkowskich i ukierunkowane na poszczególne branże. W rezultacie, w zależności od ogólnych ram rynkowych oraz sytuacji regulacyjnej, działalność handlowa może podlegać wielu jurysdykcjom, a monitorowaniem może zajmować się kilka różnych organów, które mogą znajdować się w różnych państwach członkowskich. Może to utrudniać jednoznaczne określenie organów, na których ostatecznie spoczywa odpowiedzialność za monitorowanie, a nawet prowadzić do sytuacji, w której takie monitorowanie nie jest w ogóle prowadzone.

(7) Na niektórych z najważniejszych rynków energii nie istnieje obecnie wyraźny zakaz postępowania naruszającego integralność tych rynków. W celu ochrony konsumentów końcowych oraz zagwarantowania obywatelom Unii energii po przystępnej cenie należy wprowadzić zakaz takiego postępowania.

(8) Na hurtowych rynkach energii prowadzony jest równolegle obrót instrumentami pochodnymi, które można rozliczać materialnie albo finansowo, oraz obrót towarowy. Dlatego też ważne jest zapewnienie na rynku instrumentów pochodnych oraz na rynku towarowym zgodnych definicji wykorzystywania informacji wewnętrznych oraz manipulacji na rynku, które stanowią nadużycia na rynku. Niniejsze rozporządzenie powinno co do zasady mieć zastosowanie do wszystkich zawartych transakcji, ale jednocześnie powinno uwzględniać specyfikę hurtowych rynków energii.

(9) Umowy detaliczne obejmujące dostawę energii elektrycznej lub gazu ziemnego do klientów końcowych nie są podatne na manipulacje na rynku w taki sam sposób jak umowy w obrocie hurtowym, które są łatwo nabywane i zbywane. Niemniej jednak decyzje największych użytkowników energii dotyczące zużycia mogą również wpływać na hurtowe rynki energii i wywierać skutki poza granicami danego państwa. Z tego względu, w kontekście zapewnienia integralności hurtowych rynków energii, należy uwzględnić też umowy na dostawy do takich dużych użytkowników.

(10) Uwzględniając wyniki badania przedstawione w komunikacie Komisji z dnia 21 grudnia 2010 r. zatytułowanym „ Lepsze ramy prawne regulujące nadzór rynku w zakresie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji”, Komisja powinna rozważyć przedłożenie wniosku ustawodawczego mającego na celu wyeliminowanie w stosownych ramach czasowych stwierdzonych niedociągnięć w zakresie przejrzystości i integralności europejskiego rynku dwutlenku węgla oraz nadzoru nad nim.

(11) W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 714/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej (³) oraz w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego (⁴) uznano, że aby umożliwić wszystkim uczestnikom rynku ocenę ogólnej sytuacji popytowo-podażowej oraz określenie przyczyn wahań ceny hurtowej, niezbędny jest równy dostęp do informacji na temat fizycznego stanu i skuteczności systemu.

(12) Należy wyraźnie zakazać wykorzystywania informacji wewnętrznych lub usiłowania wykorzystania takich informacji w celu prowadzenia obrotu na swój własny rachunek lub na rachunek strony trzeciej. Wykorzystywanie informacji wewnętrznych może również polegać na handlu produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym przez osoby, które wiedzą lub powinny wiedzieć, że posiadane przez nie informacje stanowią informacje wewnętrzne. Informacje dotyczące własnych planów i strategii handlowych uczestnika rynku nie powinny być uznawane za informacje wewnętrzne. Informacje, co do których istnieje obowiązek podawania ich do publicznej wiadomości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 714/2009 lub rozporządzeniem (WE) nr 715/2009, w tym wytycznymi i kodeksami sieci przyjętymi na podstawie tych rozporządzeń, w przypadku informacji mających wpływ na ceny, mogą stanowić podstawę do podejmowania przez uczestników rynku decyzji o zawieraniu transakcji dotyczących produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, w związku z czym do momentu podania ich do wiadomości publicznej mogą stanowić informacje wewnętrzne.

(13) Manipulacja na hurtowych rynkach energii polega na działaniach podejmowanych przez osoby sztucznie kształtujące ceny na poziomie, którego nie uzasadniają siły rynkowe podaży i popytu, w tym faktyczna dostępność zdolności produkcyjnych, magazynowych lub transportowych, ani popyt. Manipulacje na rynku przybierają między innymi następujące formy: składanie i wycofywanie fałszywych zamówień; rozpowszechnianie fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji lub plotek za pośrednictwem mediów, w tym Internetu, lub innymi metodami; celowe dostarczanie fałszywych informacji przedsiębiorstwom, które dokonują ocen ceny lub sporządzają raporty rynkowe, co prowadzi do wprowadzenia w błąd uczestników rynku działających na podstawie takich ocen ceny lub raportów rynkowych; oraz celowe stwarzanie pozorów, jakoby dostępność mocy wytwórczych energii elektrycznej lub dostępność gazu ziemnego czy też dostępna zdolność przesyłowa były inne niż są faktycznie technicznie dostępne, w przypadku gdy takie informacje mają wpływ lub mogą mieć wpływ na ceny produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym. Manipulacja i jej skutki mogą wykraczać poza granice danego państwa, mogą występować między rynkiem energii elektrycznej i gazu oraz na rynkach finansowych i towarowych, w tym na rynkach uprawnień do emisji.

(14) Przykłady manipulacji na rynku i prób manipulacji na rynku obejmują zachowanie osoby lub osób działających w porozumieniu, mające na celu zapewnienie decydującej pozycji w odniesieniu do podaży lub popytu na produkt energetyczny sprzedawany w obrocie hurtowym, które powoduje lub może powodować ustalenie, bezpośrednio lub pośrednio, cen lub stwarza inne nieuczciwe warunki transakcji; oraz oferowanie, nabywanie lub zbywanie produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym w celu, z zamiarem lub ze skutkiem wprowadzenia w błąd uczestników rynku kierujących się cenami referencyjnymi. Przyjęte praktyki rynkowe, takie jak praktyki mające zastosowanie w dziedzinie usług finansowych, które są określone obecnie w art. 1 ust. 5 dyrektywy 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku) (⁵) i które mogą zostać dostosowane w przypadku zmiany tej dyrektywy, mogłyby jednak stanowić dla uczestników rynku legalny sposób zapewnienia korzystnej ceny produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym.

(15) Ujawnianie informacji wewnętrznych dotyczących produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym przez dziennikarzy działających w ramach swoich obowiązków zawodowych powinno być ocenianie z uwzględnieniem zasad regulujących wykonywanie tego zawodu oraz zasad regulujących wolność prasy, chyba że osoby te osiągają bezpośrednio lub pośrednio korzyści lub zyski z rozpowszechniania danych informacji lub gdy ujawnienie informacji następuje z zamiarem wprowadzenia w błąd rynku w odniesieniu do podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny.

(16) Wraz z rozwojem rynków finansowych koncepcje nadużyć na rynku mające zastosowanie do tych rynków będą dostosowywane. Aby zapewnić elastyczność niezbędną do szybkiego reagowania na te zmiany, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do technicznej aktualizacji definicji informacji wewnętrznych oraz manipulacji na rynku, aby zapewnić spójność z innymi stosownymi przepisami Unii w dziedzinie usług finansowych i energii. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

(17) Skuteczne monitorowanie rynku na szczeblu Unii ma zasadnicze znaczenie dla wykrywania nadużyć na hurtowych rynkach energii i zapobiegania im. Do takiego monitorowania najlepiej przygotowana jest Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki ustanowiona rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 713/2009 (⁶) (zwana dalej „Agencją”), która dysponuje obejmującym całą Unię oglądem sytuacji na rynkach energii elektrycznej i gazu oraz posiada niezbędną fachową wiedzę na temat funkcjonowania rynków i systemów energii elektrycznej i gazu w Unii. Istotną rolę w zapewnieniu skutecznego monitorowania rynków na szczeblu krajowym powinny odgrywać krajowe organy regulacyjne, które dysponują wszechstronną wiedzą na temat zmian występujących na rynkach energii w swoich państwach członkowskich. Ścisła współpraca i koordynacja między Agencją i organami krajowymi jest zatem niezbędna dla zapewnienia właściwego monitorowania i przejrzystości rynków energii. Gromadzenie danych przez Agencję odbywa się bez uszczerbku dla prawa organów krajowych do gromadzenia dodatkowych danych dla celów krajowych.

(18) Skuteczne monitorowanie rynku wymaga regularnego i terminowego dostępu do danych na temat transakcji, a także dostępu do strukturalnych danych dotyczących zdolności i wykorzystania instalacji służących produkcji, magazynowaniu lub przesyłowi energii elektrycznej lub gazu ziemnego lub zużywających energię elektryczną lub gaz ziemny. Z tego względu należy zobowiązać uczestników rynku, w tym operatorów systemów przesyłowych, dostawców, przedsiębiorstwa handlowe, producentów, brokerów i dużych użytkowników, prowadzących obrót produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym, do przekazywania takich informacji Agencji. Agencja może ze swojej strony ustanowić silne powiązania z głównymi zorganizowanymi giełdami.

(19) W celu zapewnienia jednolitych warunków wdrażania przepisów dotyczących gromadzenia danych należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (⁷). Obowiązki sprawozdawcze powinny być minimalne i nie powinny generować niepotrzebnych kosztów lub obciążeń administracyjnych dla uczestników rynku. Jednolite zasady sprawozdawczości powinny zatem zostać poddane analizie kosztów i korzyści ex ante, powinny prowadzić do unikania podwójnej sprawozdawczości oraz powinny uwzględniać zasady sprawozdawczości opracowane na podstawie innych stosownych przepisów. Ponadto niezbędne informacje lub ich części powinny być uzyskiwane od innych osób oraz z istniejących źródeł, tam, gdzie jest to możliwe. W przypadku gdy uczestnik rynku lub osoba trzecia działająca w jego imieniu, system zgłaszania transakcji, rynek zorganizowany, system kojarzenia zleceń lub inna osoba zajmująca się zawodowo pośredniczeniem w zawieraniu transakcji wypełnili swoje obowiązki sprawozdawcze wobec właściwego organu zgodnie z dyrektywą 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych (⁸) lub zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami unijnymi dotyczącymi obrotu instrumentami pochodnymi, partnerów centralnych i repozytoriów transakcji, należy uznać, że wypełnili oni również obowiązki sprawozdawcze na podstawie niniejszego rozporządzenia, ale tylko w zakresie, w jakim przedstawione zostały wszystkie informacje wymagane na podstawie niniejszego rozporządzenia.

(20) Ważne jest, aby Komisja i Agencja ściśle współpracowały we wprowadzaniu w życie niniejszego rozporządzenia oraz odpowiednio konsultowały się z europejskimi sieciami operatorów systemów przesyłowych energii elektrycznej i gazu oraz Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW) ustanowionym na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 (⁹), krajowymi organami regulacyjnymi, właściwymi organami finansowymi i innymi organami państw członkowskich, takimi jak krajowe organy ds. konkurencji, oraz z zainteresowanymi podmiotami, takimi jak zorganizowane giełdy (na przykład giełdy energii) i uczestnicy rynku.

(21) W celu zwiększenia ogólnej przejrzystości i integralności hurtowych rynków energii należy stworzyć europejski rejestr uczestników rynku, oparty na rejestrach krajowych. Rok po utworzeniu tego rejestru Komisja we współpracy z Agencją – zgodnie ze sprawozdaniami Agencji przedstawianymi Komisji – oraz we współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi powinna ocenić funkcjonowanie i przydatność europejskiego rejestru uczestników rynku. Jeżeli w oparciu o tę ocenę uznane zostanie to za właściwe, Komisja powinna rozważyć przedstawienie kolejnych instrumentów służących zwiększeniu ogólnej przejrzystości i integralności hurtowych rynków energii i zapewniających uczestnikom ryku równe szanse na szczeblu całej Unii.

(22) W celu usprawnienia skutecznego monitorowania wszystkich aspektów obrotu produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym Agencja powinna stworzyć mechanizmy umożliwiające udzielanie innym stosownym organom, a w szczególności EUNGiPW, krajowym organom regulacyjnym, właściwym organom finansowym państw członkowskich, krajowym organom ds. konkurencji oraz innym stosownym organom, dostępu do informacji na temat transakcji na hurtowym rynku energii, które otrzymuje Agencja.

(23) Agencja powinna zapewnić bezpieczeństwo operacyjne i ochronę danych, które otrzymuje, zapobiegać nieupoważnionemu dostępowi do informacji będących w jej posiadaniu oraz stworzyć procedury mające na celu zapewnienie, aby gromadzone przez nią dane nie były niewłaściwie wykorzystywane przez osoby posiadające uprawniony dostęp do tych danych. Agencja powinna również upewnić się, że organy mające dostęp do danych znajdujących się w posiadaniu Agencji będą w stanie utrzymać równie wysoki poziom bezpieczeństwa oraz że są one związane odpowiednimi umowami o zachowaniu poufności. Należy w związku z tym zapewnić również bezpieczeństwo operacyjne systemów informatycznych wykorzystywanych do przetwarzania i przesyłania danych. Agencję należy zachęcić do ścisłej współpracy z Europejską Agencją ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA) przy tworzeniu systemu informatycznego, który zapewni najwyższy możliwy poziom poufności danych. Zasady te powinny mieć również zastosowanie do innych organów, które są uprawnione do dostępu do tych danych na użytek niniejszego rozporządzenia.

(24) Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych i jest zgodne z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, o czym mowa w art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej, oraz tradycjami konstytucyjnymi państw członkowskich, i powinno być stosowane zgodnie z prawem wolności wypowiedzi i informacji uznanym w art. 11 Karty.

(25) W przypadku gdy informacje nie stanowią lub przestały stanowić informacje wrażliwe z punktu widzenia handlu lub bezpieczeństwa, Agencja powinna mieć możliwość udostępniania tych informacji uczestnikom rynku oraz szerszej opinii publicznej, aby przyczynić się do zwiększenia wiedzy o rynku. Taka przejrzystość pomoże budować zaufanie do rynku oraz przyspieszy rozwój wiedzy na temat funkcjonowania hurtowych rynków energii. Agencja powinna określić i podać do publicznej wiadomości zasady, na jakich będzie udostępniać te informacje w sposób sprawiedliwy i przejrzysty.

(26) Krajowe organy regulacyjne powinny być odpowiedzialne za zapewnienie egzekwowania niniejszego rozporządzenia w państwach członkowskich. W tym celu powinny one posiadać niezbędne uprawnienia dochodzeniowe umożliwiające im skuteczną realizację tego zadania. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z prawem krajowym i mogą podlegać odpowiedniemu nadzorowi.

(27) Agencja powinna zapewnić, aby niniejsze rozporządzenie było stosowane w sposób skoordynowany w całej Unii, spójny ze stosowaniem dyrektywy 2003/6/WE. W tym celu Agencja powinna, w stosownych przypadkach, opublikować niewiążące wytyczne dotyczące stosowania definicji określonych w niniejszym rozporządzeniu. Wytyczne te powinny między innymi poruszać zagadnienie dopuszczalnych praktyk rynkowych. Ponadto, ponieważ nadużycia na hurtowym rynku energii mają często wpływ na więcej niż jedno państwo członkowskie, Agencja powinna odgrywać ważną rolę w zapewnianiu, aby dochodzenia prowadzono w skuteczny i spójny sposób. W tym celu Agencja powinna mieć możliwość żądania współpracy i koordynowania działalności grup dochodzeniowych składających się z przedstawicieli zainteresowanych krajowych organów regulacyjnych oraz, w stosownych przypadkach, innych organów, w tym krajowych organów ds. konkurencji.

(28) Agencja powinna posiadać odpowiednie zasoby finansowe i ludzkie, aby właściwie wykonywać dodatkowe zadania powierzone jej na mocy niniejszego rozporządzenia. W tym celu zadania te powinny zostać należycie uwzględnione w procedurze ustalania, realizacji i kontroli jej budżetu, określonej w art. 23 i 24 rozporządzenia (WE) nr 713/2009. Władza budżetowa powinna zapewnić przestrzeganie najwyższych standardów skuteczności.

(29) Krajowe organy regulacyjne, właściwe organy finansowe państw członkowskich oraz, w stosownych przypadkach, krajowe organy ds. konkurencji, powinny ze sobą współpracować w celu zapewnienia skoordynowanego podejścia do zwalczania nadużyć na hurtowych rynkach energii obejmujących zarówno rynki towarowe, jak i rynki instrumentów pochodnych. Współpraca ta powinna obejmować wymianę informacji dotyczących podejrzeń, że na hurtowych rynkach energii dochodzi lub doszło do popełnienia czynów, które mogą stanowić naruszenie niniejszego rozporządzenia, dyrektywy 2003/6/WE lub prawa konkurencji. Ponadto współpraca ta powinna przyczyniać się do spójnego i konsekwentnego podejścia do dochodzeń i postępowań sądowych.

(30) Ważne jest, aby osoby otrzymujące informacje poufne zgodnie z niniejszym rozporządzeniem podlegały obowiązkowi zachowania tajemnicy służbowej. Agencja, krajowe organy regulacyjne, właściwe organy finansowe państw członkowskich oraz krajowe organy ds. konkurencji powinny zapewniać poufność, integralność i ochronę informacji, które otrzymują.

(31) Ważne jest, aby sankcje za naruszenie niniejszego rozporządzenia były proporcjonalne, skuteczne i odstraszające oraz aby odzwierciedlały wagę naruszeń, szkodę wyrządzoną konsumentom oraz potencjalne korzyści osiągnięte w wyniku obrotu prowadzonego w oparciu o informacje wewnętrzne i manipulację na rynku. Sankcje te powinny być stosowane zgodnie z prawem krajowym. Uznając wzajemne oddziaływanie obrotu instrumentami pochodnymi związanymi z energią elektryczną i gazem ziemnym oraz obrotu samą energią elektryczną i gazem ziemnym, sankcje za naruszenie niniejszego rozporządzenia powinny być zbieżne z sankcjami przyjętymi przez państwa członkowskie w ramach wdrażania dyrektywy 2003/6/WE. Uwzględniając konsultacje dotyczące komunikatu Komisji z dnia 12 grudnia 2010 r. zatytułowanego „Wzmocnienie systemów sankcji w branży usług finansowych”, Komisja powinna rozważyć przedłożenie wniosków mających na celu harmonizację minimalnych standardów w zakresie systemów sankcji w państwach członkowskich w odpowiednich ramach czasowych. Niniejsze rozporządzenie nie wpływa ani na krajowe przepisy dotyczące środków dowodowych, ani na obowiązki krajowych organów regulacyjnych i sądów państw członkowskich odnoszące się do ustalenia stosownych okoliczności sprawy, pod warunkiem że przepisy te i obowiązki są zgodne z zasadami ogólnymi prawa Unii.

(32) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie zapewnienie zharmonizowanych ram w celu zapewnienia przejrzystości i integralności hurtowych rynków energii, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzanie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Przedmiot, zakres stosowania i związek z innymi przepisami Unii

1. Niniejsze rozporządzenie ustanawia przepisy zakazujące stanowiących nadużycia praktyk wpływających na hurtowe rynki energii, które są spójne z przepisami mającymi zastosowanie do rynków finansowych oraz z właściwym funkcjonowaniem tych hurtowych rynków energii, przy jednoczesnym uwzględnieniu ich specyfiki. Niniejsze rozporządzenie przewiduje monitorowanie hurtowych rynków energii przez Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki („Agencję” ) w ścisłej współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi i z uwzględnieniem wzajemnych oddziaływań między systemem handlu uprawnieniami do emisji a hurtowymi rynkami energii.

2. [1] Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do obrotu produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym. Pozostaje ono bez uszczerbku dla stosowania rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 (¹⁰), (UE) nr 596/2014 (¹¹) i (UE) nr 600/2014 (¹²) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE (¹³) w odniesieniu do działalności związanej z instrumentami finansowymi zdefiniowanymi w art. 4 ust. 1 pkt 15 dyrektywy 2014/65/UE, a także dla stosowania unijnego prawa konkurencji do praktyk objętych niniejszym rozporządzeniem.

3. [2] Agencja, krajowe organy regulacyjne, EUNGiPW, właściwe organy finansowe państw członkowskich oraz, w stosownych przypadkach, krajowe organy ds. konkurencji współpracują ze sobą w celu zapewnienia stosowania skoordynowanego podejścia do egzekwowania stosownych przepisów, w przypadku gdy działania dotyczą jednego lub większej liczby instrumentów finansowych, do których stosuje się art. 2 rozporządzenia (UE) nr 596/2014, a także jednego lub większej liczby produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, do których stosuje się art. 3, 4 i 5 niniejszego rozporządzenia.

Agencja, krajowe organy regulacyjne, EUNGiPW i właściwe organy finansowe państw członkowskich regularnie, raz na kwartał, jeżeli jest to możliwe, wymieniają stosowne informacje i dane dotyczące potencjalnych naruszeń rozporządzenia (UE) nr 596/2014 dotyczących produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym objętych niniejszym rozporządzeniem.

4. [3] Rada administracyjna Agencji zapewnia, aby Agencja wykonywała zadania powierzone jej na podstawie niniejszego rozporządzenia i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/942 (¹⁴) oraz aby Agencja przydzieliła niezbędne zasoby, w tym zasoby ludzkie, do wypełnienia nowych obowiązków, które zostały jej powierzone.

5. Dyrektor Agencji konsultuje się z radą organów regulacyjnych Agencji w sprawie wszystkich aspektów wdrażania niniejszego rozporządzenia oraz należycie uwzględnia jej porady i opinie.

Artykuł 2

Definicje

Na użytek niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

1) „ informacja wewnętrzna” oznacza informację o szczegółowym charakterze, która nie została podana do publicznej wiadomości, która dotyczy – bezpośrednio lub pośrednio – jednego lub większej liczby produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym i która, jeżeli zostałaby podana do wiadomości publicznej, mogłaby znacząco wpłynąć na ceny tych produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym.

Na użytek niniejszej definicji „informacja” oznacza:

a) informację, co do której istnieje wymóg podania do publicznej wiadomości zgodnie z rozporządzeniami (UE) 2019/943 [4] i (WE) nr 715/2009, w tym również z wytycznymi i kodeksami sieci przyjętymi na podstawie tych rozporządzeń;

b) informację dotyczącą zdolności i wykorzystania instalacji służących produkcji, magazynowaniu lub przesyłowi energii elektrycznej lub gazu ziemnego lub zużywających energię elektryczną lub gaz ziemny, lub informację dotyczącą zdolności i wykorzystania instalacji skroplonego gazu ziemnego (LNG), w tym również planowanej i nieplanowanej niedostępności tych instalacji;

c) [5] informację, co do której istnieje wymóg ujawnienia zgodnie z przepisami ustawowymi lub regulacyjnymi na szczeblu unijnym lub krajowym, z zasadami rynkowymi oraz umowami lub zwyczajami obowiązującymi na danym hurtowym rynku energii, w zakresie, w jakim taka informacja mogłaby znacząco wpłynąć na ceny produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym;

ca) [6] informację przekazaną przez uczestnika rynku lub inne osoby działające w imieniu uczestnika rynku usługodawcy realizującemu zlecenia w imieniu uczestnika rynku i związaną z będącymi w trakcie realizacji zleceniami uczestnika rynku dotyczącymi produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, która to informacja o szczegółowym charakterze dotyczy, bezpośrednio lub pośrednio, co najmniej jednego produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym; oraz

d) inną informację, na której rozsądny uczestnik rynku mógłby częściowo oprzeć swoją decyzję o zawarciu transakcji lub złożeniu zlecenia dotyczących takiego produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym.

Uznaje się, że informacja ma szczegółowy charakter, jeżeli wskazuje na zbiór istniejących okoliczności lub okoliczności, których zaistnienia w uzasadniony sposób można się spodziewać, lub na wydarzenie, które wystąpiło lub którego wystąpienia można w uzasadniony sposób się spodziewać, a także jeżeli jest ona wystarczająco konkretna, aby umożliwić wyciągnięcie wniosku dotyczącego możliwego wpływu tego zbioru okoliczności lub wydarzenia na ceny produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym. Uznać można, że informacja ma szczegółowy charakter, jeżeli odnosi się ona do rozciągniętego w czasie procesu, którego celem lub wynikiem jest zaistnienie określonych okoliczności lub określonego wydarzenia, w tym przyszłych okoliczności lub przyszłych wydarzeń, a także jeżeli odnosi się do pośrednich etapów tego procesu, związanych z zaistnieniem lub spowodowaniem tych przyszłych okoliczności lub przyszłych wydarzeń.

Etap pośredni rozciągniętego w czasie procesu jest uznawany za informację wewnętrzną, jeżeli sam w sobie spełnia kryteria informacji wewnętrznej, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego punktu.

Do celów akapitu pierwszego niniejszego punktu informację uznaje się za bezpośrednio lub pośrednio związaną z produktem energetycznym sprzedawanym w obrocie hurtowym, jeżeli ma ona potencjalny wpływ na popyt, podaż lub ceny produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym lub na oczekiwania dotyczące popytu, podaży lub cen produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym.

Do celów akapitu pierwszego niniejszego punktu informacja, która w przypadku podania jej do wiadomości publicznej mogłaby znacząco wpłynąć na ceny tych produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, oznacza informację, którą rozsądny uczestnik rynku prawdopodobnie wykorzystałby opierając się na niej w części przy podejmowaniu decyzji dotyczącej produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym; [7]

2) [8] „manipulacja na rynku” oznacza:

a) zawieranie jakiejkolwiek transakcji lub składanie, zmianę lub wycofanie jakiegokolwiek zlecenia lub wszelkie inne zachowania dotyczące produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym:

(i) które generują lub mogłyby generować fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały dotyczące podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny;

(ii) poprzez którą to transakcję lub zlecenie osoba lub osoby działające w porozumieniu kształtują lub mogą kształtować cenę jednego lub kilku produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym na sztucznym poziomie, chyba że osoba zawierająca taką transakcję lub składająca takie zlecenie wykaże, że przyczyny jej działania są zgodne z prawem, a taka transakcja lub takie zlecenie są zgodne z praktykami rynkowymi przyjętymi na danym hurtowym rynku energii; lub

(iii) które stosują fikcyjne mechanizmy lub wszelkie inne formy oszustwa lub podstępu, które generują lub mogłyby generować fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały dotyczące podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny;

b) rozpowszechnianie poprzez media, w tym Internet, lub wszelkimi innymi sposobami informacji, która generuje lub mogłaby generować fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały dotyczące podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny, w tym rozpowszechnianie plotek oraz fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji, jeżeli osoba je rozpowszechniająca wiedziała lub powinna była wiedzieć, że informacja ta jest fałszywa lub wprowadza w błąd.

Gdy informacja jest rozpowszechniana w ramach działalności dziennikarskiej lub ekspresji artystycznej, takie rozpowszechnianie informacji ocenia się, uwzględniając przepisy regulujące wolność prasy i wolność słowa w innych mediach, chyba że:

(i) osoby te osiągają – bezpośrednio lub pośrednio – korzyści lub zyski z rozpowszechniania danej informacji; lub

(ii) ujawnienie lub rozpowszechnianie następuje z zamiarem wprowadzenia w błąd rynku w odniesieniu do podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny;

lub

c) przekazywanie fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji lub dostarczanie fałszywych lub wprowadzających w błąd danych dotyczących wskaźnika referencyjnego, jeżeli osoba przekazująca informacje lub dostarczająca dane wiedziała lub powinna była wiedzieć, że są one fałszywe lub wprowadzające w błąd, lub dowolne inne zachowanie, które prowadzi do manipulacji obliczaniem wskaźnika referencyjnego.

Manipulacja na rynku może oznaczać zachowanie osoby prawnej lub, zgodnie z prawem Unii lub prawem krajowym, osoby fizycznej, która bierze udział w podejmowaniu decyzji o prowadzeniu działalności na rachunek danej osoby prawnej;

3) „próba manipulacji na rynku” oznacza:

a) zawieranie jakiejkolwiek transakcji, składanie jakiegokolwiek zamówienia lub podejmowanie wszelkich innych działań dotyczących produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym z zamiarem:

(i) wygenerowania fałszywych lub wprowadzających w błąd sygnałów dotyczących podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny;

(ii) kształtowania ceny jednego lub kilku produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym na sztucznym poziomie, chyba że osoba zawierająca transakcje lub składająca zlecenia wykaże, że przyczyny jej działania są zgodne z prawem, a taka transakcja lub takie zlecenie są zgodne z praktykami rynkowymi przyjętymi na danym hurtowym rynku energii; lub

(iii) stosowania fikcyjnego mechanizmu lub innych form oszustwa lub podstępu, które generują lub mogłyby generować fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały dotyczące podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny;

lub

b) rozpowszechnianie informacji za pośrednictwem mediów, w tym Internetu, lub innych środków z zamiarem wygenerowania fałszywych lub wprowadzających w błąd sygnałów dotyczących podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny;

4) „produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym” oznaczają następujące umowy i instrumenty pochodne bez względu na miejsce i sposób prowadzonego nimi obrotu:

a) [9] kontrakty na dostawę energii elektrycznej lub gazu ziemnego, w tym LNG, w przypadku gdy dostawa ma miejsce w Unii, lub kontrakty na dostawy energii elektrycznej, które mogą skutkować dostawą w Unii w wyniku jednolitego łączenia rynków dnia następnego i dnia bieżącego;

b) [10] instrumenty pochodne dotyczące energii elektrycznej lub gazu ziemnego wytwarzanych, sprzedawanych lub dostarczanych w Unii lub instrumenty pochodne dotyczące energii elektrycznej, które mogą skutkować dostawą w Unii w wyniku jednolitego łączenia rynków dnia następnego i dnia bieżącego;

c) kontrakty dotyczące przesyłu energii elektrycznej lub gazu ziemnego w Unii;

d) instrumenty pochodne dotyczące przesyłu energii elektrycznej lub gazu ziemnego w Unii;

e) [11] kontrakty dotyczące magazynowania energii elektrycznej lub gazu ziemnego w Unii;

f) [12] instrumenty pochodne dotyczące magazynowania energii elektrycznej lub gazu ziemnego w Unii;

Kontrakty na dostawę i dystrybucję energii elektrycznej lub gazu ziemnego na potrzeby klientów końcowych nie stanowią produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym. Jednakże kontrakty dotyczące dostawy i dystrybucji energii elektrycznej lub gazu ziemnego do klientów końcowych o zdolności konsumpcji większej niż próg określony w pkt 5 akapit drugi są traktowane jako produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym;

5) „zdolność konsumpcji” oznacza zużycie przez klienta końcowego energii elektrycznej albo gazu ziemnego przy wykorzystaniu przez niego swojej pełnej zdolności produkcyjnej. Obejmuje ono całe zużycie przez tego klienta jako pojedynczego podmiotu gospodarczego, w zakresie, w jakim zużycie ma miejsce na rynkach, na których ceny hurtowe są ze sobą wzajemnie powiązane.

Na użytek niniejszej definicji nie jest uwzględniana zdolność konsumpcji w pojedynczych zakładach o zdolności konsumpcji mniejszej niż 600 GWh rocznie, kontrolowanych przez jeden podmiot gospodarczy, w zakresie, w jakim zakłady te nie wywierają wspólnego wpływu na ceny na hurtowym rynku energii, ponieważ są zlokalizowane na różnych właściwych rynkach geograficznych;

6) „hurtowy rynek energii elektrycznej” oznacza każdy rynek w obrębie Unii, na którym prowadzony jest obrót produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym;

7) [13] „uczestnik rynku” oznacza osobę, w tym operatorów systemów przesyłowych, operatorów systemów dystrybucyjnych, operatorów systemu magazynowania i operatorów systemu LNG, która zawiera transakcje, co obejmuje składanie zleceń, na co najmniej jednym hurtowym rynku energii;

8) „osoba” oznacza osobę fizyczną lub prawną;

8a) [14] „osoba zawodowo pośrednicząca w zawieraniu transakcji lub zawodowo realizująca transakcje” oznacza osobę prowadzącą zawodowo działalność w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń lub realizacji transakcji, których przedmiotem są produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym;

9) „właściwy organ finansowy” oznacza właściwy organ wyznaczony zgodnie z procedurą określoną w art. 22 rozporządzenia (UE) nr 596/2014 [15];

10) „krajowy organ regulacyjny” oznacza krajowy organ regulacyjny wyznaczony zgodnie z art. 35 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej (¹⁵) lub art. 39 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego (¹⁶);

11) „operator systemu przesyłowego” ma znaczenie określone w art. 2 pkt 4 dyrektywy 2009/72/WE i w art. 2 pkt 4 dyrektywy 2009/73/WE;

12) „jednostka dominująca” oznacza jednostkę dominującą w rozumieniu art. 1 i 2 siódmej dyrektywy Rady 83/349/EWG z dnia 13 czerwca 1983 r. przyjętej na podstawie art. 54 ust. 3 lit. g) Traktatu w sprawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych (¹⁷);

11a) [16] „operator systemu dystrybucyjnego” oznacza operatora systemu dystrybucyjnego zdefiniowanego w art. 2 pkt 6 dyrektywy 2009/73/WE i w art. 2 pkt 29 dyrektywy (UE) 2019/944;

11b) [17] „operator systemu magazynowania” oznacza operatora systemu magazynowania zdefiniowanego w art. 2 pkt 10 dyrektywy 2009/73/WE lub operatora „instalacji magazynowania energii” zdefiniowanej w art. 2 pkt 60 dyrektywy (UE) 2019/944;

11c) [18] „operator systemu LNG” oznacza operatora systemu LNG zdefiniowanego w art. 2 pkt 12 dyrektywy 2009/73/WE;

13) „jednostka powiązana” oznacza przedsiębiorstwo zależne albo inną jednostkę, w której posiadane są udziały kapitałowe, albo jednostkę pozostającą z inną jednostką w związku w rozumieniu w art. 12 ust. 1 dyrektywy 83/349/EWG;

14) „dystrybucja gazu ziemnego” ma znaczenie określone w art. 2 pkt 5 dyrektywy 2009/73/WE;

15) „dystrybucja energii elektrycznej” ma znaczenie określone w art. 2 pkt 5 dyrektywy 2009/72/WE;

16) [19] „zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy” oznacza osobę prawną, która uzyskała zezwolenie na podstawie niniejszego rozporządzenia na zgłaszanie lub świadczenie usług polegających na zgłaszaniu Agencji szczegółowych informacji na temat transakcji, w tym zleceń transakcji, oraz podstawowych danych w imieniu własnym lub w imieniu uczestników rynku;

17) [20] „platforma informacji wewnętrznych” oznacza osobę, która uzyskała zezwolenie na podstawie niniejszego rozporządzenia na świadczenie usług obsługi platformy służącej ujawnianiu informacji wewnętrznych i zgłaszaniu ujawnionych informacji wewnętrznych Agencji w imieniu uczestników rynku;

18) [21] „handel algorytmiczny” oznacza obrót produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym, obejmujący wykonywanie transakcji wysokiej częstotliwości, w którym algorytm komputerowy automatycznie ustala indywidualne parametry zleceń, takie jak warunki uruchomienia zlecenia, moment jego realizacji, cenę lub ilość instrumentów będących przedmiotem zlecenia lub sposób zarządzania zleceniem po jego złożeniu, przy ograniczonym udziale człowieka lub bez udziału człowieka, i nie obejmuje jakichkolwiek systemów wykorzystywanych wyłącznie w celu przekierowywania zleceń do jednej zorganizowanej platformy obrotu lub większej liczby takich platform lub w celu przetwarzania zleceń nieobejmującego określania jakichkolwiek parametrów transakcji lub potwierdzania zleceń lub przetwarzania potransakcyjnego zawartych transakcji;

19) [22] „bezpośredni dostęp elektroniczny” oznacza mechanizm, w ramach którego członek, uczestnik lub klient zorganizowanej platformy obrotu zezwala innej osobie na korzystanie ze swojego kodu transakcyjnego, tak aby osoba ta mogła przekazywać drogą elektroniczną zlecenia transakcji dotyczące produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym bezpośrednio do zorganizowanej platformy obrotu, obejmujący uzgodnienia polegające na wykorzystywaniu przez daną osobę infrastruktury informatycznej członka, uczestnika lub klienta, lub jakiegokolwiek systemu przyłączeniowego udostępnionego przez członka, uczestnika lub klienta do przekazywania zleceń transakcji (bezpośredni dostęp do rynku) i uzgodnienia, w ramach których dana osoba nie korzysta z tej infrastruktury (dostęp sponsorowany);

20) [23] „zorganizowana platforma obrotu” oznacza giełdę energii, brokera energetycznego, platformę zdolności energetycznych lub inny system lub mechanizm, w ramach którego dochodzi do interakcji wielu deklaracji gotowości stron trzecich do zakupu lub sprzedaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym w sposób, który może skutkować transakcją;

21) [24] „arkusz zleceń” oznacza wszystkie szczegóły dotyczące produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym na zorganizowanych platformach obrotu, w tym skojarzone i nieskojarzone zlecenia, a także zlecenia generowane przez system i zdarzenia w trakcie cyklu życia produktu;

22) [25] „wskaźnik referencyjny” oznacza wskaźnik zdefiniowany w art. 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 (¹⁸), przez odniesienie do którego ustalana jest kwota należna z tytułu produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym lub umowy dotyczącej produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym lub wartość produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym;

23) [26] „obrót LNG” oznacza oferty kupna i sprzedaży LNG lub transakcje, w tym między innymi transakcje zawierane na rynku pozagiełdowym lub na zorganizowanej platformie obrotu, dotyczące zakupu lub sprzedaży LNG:

a) które specyfikują dostawę w Unii;

b) które skutkują dostawą w Unii; lub

c) w ramach których jeden kontrahent dokonuje regazyfikacji LNG w terminalu w Unii;

24) [27] „dane dotyczące rynku LNG” oznaczają ewidencję ofert kupna i sprzedaży lub transakcji dotyczących obrotu LNG wraz z odpowiednimi informacjami;

25) [28] „uczestnik rynku LNG” oznacza osobę fizyczną lub prawną – niezależnie od jej siedziby lub miejsca zamieszkania – która zajmuje się obrotem LNG;

26) [29] „oszacowanie ceny LNG” oznacza określenie dziennej ceny referencyjnej obrotu LNG zgodnie z metodą, którą określa Agencja;

27) [30] „poziom odniesienia dla LNG” oznacza określenie spreadu między dziennym oszacowaniem ceny LNG a ceną rozliczeniową dla kontraktu TTF Gas Futures o najbliższym terminie wygaśnięcia ustalaną codziennie przez ICE Endex Markets B.V.

Artykuł 3

Zakaz wykorzystywania informacji wewnętrznych

1. Osobom posiadającym informację wewnętrzną dotyczącą produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym zakazuje się:

a) wykorzystywania takiej informacji poprzez nabywanie lub zbywanie lub próbę nabycia lub zbycia, na rachunek własny lub na rachunek osoby trzeciej, bezpośrednio lub pośrednio, produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, których informacja ta dotyczy;

b) ujawniania takiej informacji jakiejkolwiek innej osobie, chyba że takie ujawnianie odbywa się w ramach standardowych czynności wykonywanych przez te osoby w ramach zatrudnienia, wykonywania swojego zawodu lub obowiązków;

c) zalecania innej osobie, w oparciu o informację wewnętrzną, nabycia lub zbycia produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, do których odnosi się ta informacja, lub nakłaniania innej osoby, w oparciu o informację wewnętrzną, do nabycia lub zbycia takich produktów.

Wykorzystanie informacji wewnętrznej w formie anulowania lub zmiany zlecenia lub podejmowanie wszelkich innych działań w zakresie obrotu dotyczących produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym, którego informacja ta dotyczy, w przypadku gdy zlecenie złożono przed wejściem danej osoby w posiadanie informacji wewnętrznej, również uznaje się za wykorzystywanie informacji wewnętrznych. [31]

2. Zakaz ustanowiony w ust. 1 ma zastosowanie do następujących osób będących w posiadaniu informacji wewnętrznej dotyczącej produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym:

a) członków organów administrujących, zarządczych lub nadzorczych przedsiębiorstwa;

b) osób posiadających udziały w kapitale przedsiębiorstwa;

c) osób posiadających dostęp do informacji z tytułu zatrudnienia, wykonywania swojego zawodu lub obowiązków;

d) osób, które uzyskały takie informacje w wyniku działania przestępczego;

e) osób, które wiedzą lub powinny wiedzieć, że dana informacja stanowi informację wewnętrzną.

3. Ust. 1 lit. a) i c) niniejszego artykułu nie ma zastosowania do operatorów systemów przesyłowych nabywających energię elektryczną lub gaz ziemny w celu zapewnienia bezpiecznego i pewnego funkcjonowania systemu zgodnie ze swoimi obowiązkami na podstawie art. 12 lit. d) i e) dyrektywy 2009/72/WE lub art. 13 ust. 1 lit. a) i c) dyrektywy 2009/73/WE.

4. Niniejszego artykułu nie stosuje się do:

a) transakcji przeprowadzanych w ramach wykonania zobowiązania, które stało się wymagalne, dotyczącego nabycia lub zbycia produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, w przypadku gdy zobowiązanie to wynika z umowy zawartej lub zamówienia złożonego zanim dana osoba weszła w posiadanie informacji wewnętrznej;

b) transakcji przeprowadzanych przez producentów energii elektrycznej i gazu ziemnego, operatorów instalacji magazynowych gazu ziemnego lub operatorów instalacji do importu LNG wyłącznie w celu pokrycia bezpośrednich strat fizycznych wynikających z nieplanowych przestojów, w przypadku gdy niezawarcie takich transakcji spowodowałoby, że uczestnik rynku nie byłby w stanie wypełnić istniejących zobowiązań umownych lub gdy działanie takie podejmowane jest w porozumieniu z operatorem lub operatorami systemów przesyłowych, których to dotyczy, w celu zapewnienia bezpiecznego i pewnego funkcjonowania systemu. W takiej sytuacji stosowne informacje dotyczące transakcji przekazywane są Agencji i krajowemu organowi regulacyjnemu. Ten obowiązek sprawozdawczy pozostaje bez uszczerbku dla obowiązku określonego w art. 4 ust. 1;

c) uczestników rynku działających według krajowych przepisów obowiązujących w sytuacji wyjątkowej, w przypadku interwencji organów krajowych mającej na celu zapewnienie dostaw energii elektrycznej lub gazu ziemnego i zawieszenia mechanizmów rynkowych w danym państwie członkowskim lub jego części. W takim przypadku organ właściwy do sporządzania planów awaryjnych zapewnia podanie informacji do wiadomości publicznej zgodnie z art. 4.

5. W przypadku gdy osoba będąca w posiadaniu informacji wewnętrznej dotyczącej produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym jest osobą prawną, zakazy ustanowione w ust. 1 stosuje się również do osób fizycznych, które biorą udział w podejmowaniu decyzji o przeprowadzeniu transakcji na rachunek danej osoby prawnej.

6. Gdy informacje są rozpowszechnianie w ramach działalności dziennikarskiej lub ekspresji artystycznej, takie rozpowszechnianie informacji ocenia się, uwzględniając przepisy dotyczące wolności prasy i wolności słowa w innych mediach, chyba że:

a) osoby te osiągają – bezpośrednio lub pośrednio – korzyści lub zyski z rozpowszechniania danych informacji; lub

b) ujawnienie lub rozpowszechnianie informacji następuje z zamiarem wprowadzenia w błąd rynku w odniesieniu do podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny.

Artykuł 4

Obowiązek podawania informacji wewnętrznej do wiadomości publicznej

1. Uczestnicy rynku skutecznie i w odpowiednim czasie podają do publicznej wiadomości posiadane przez nich informacje wewnętrzne dotyczące przedsiębiorstwa lub instalacji, których dany uczestnik rynku lub jego jednostka dominująca, lub jednostka powiązana jest właścicielem lub które kontroluje lub w stosunku do których dany uczestnik rynku lub taka jednostka odpowiada za kwestie operacyjne w całości lub w części. Takie ujawnienie obejmuje informacje dotyczące zdolności i wykorzystania instalacji służących produkcji, magazynowaniu przesyłowi energii elektrycznej lub gazu ziemnego lub zużywających energię elektryczną lub gaz ziemny bądź informacje dotyczące zdolności i wykorzystania instalacji skroplonego gazu ziemnego (LNG), w tym dotyczące planowanej i nieplanowanej niedostępności tych instalacji.

Uczestnicy rynku ujawniają informacje wewnętrzne za pośrednictwem platform informacji wewnętrznych. Platformy informacji wewnętrznych zapewniają, aby informacje wewnętrzne były podawane do wiadomości publicznej w sposób umożliwiający szybki dostęp do tych informacji, w tym za pośrednictwem strony internetowej lub przejrzystego interfejsu programowania aplikacji, oraz pełną, prawidłową i terminową ocenę tych informacji przez opinię publiczną. [32]

2. Uczestnik rynku może, na własną odpowiedzialność, w drodze wyjątku opóźnić podanie informacji wewnętrznej do wiadomości publicznej, aby nie naruszyć swych uzasadnionych interesów, pod warunkiem że takie opóźnienie prawdopodobnie nie wprowadzi w błąd opinii publicznej i pod warunkiem że jest on w stanie zapewnić poufność tej informacji oraz nie podejmuje w oparciu o tę informację decyzji dotyczących obrotu produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym. W takim przypadku uczestnik rynku niezwłocznie przekazuje tę informację wraz z uzasadnieniem opóźnienia podania jej do wiadomości publicznej Agencji oraz odpowiedniemu krajowemu organowi regulacyjnemu, z uwzględnieniem art. 8 ust. 5.

3. W każdym przypadku, gdy uczestnik rynku lub osoba przez niego zatrudniona bądź działająca w jego imieniu ujawnia informację wewnętrzną dotyczącą produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym w ramach normalnych czynności wykonywanych przez tę osobę w ramach zatrudnienia, wykonywania swojego zawodu lub obowiązków, jak określono w art. 3 ust. 1 lit. b), ten uczestnik rynku lub ta osoba zapewnia równoczesne, kompletne i skuteczne podanie tej informacji do wiadomości publicznej. W przypadku niezamierzonego ujawnienia uczestnik rynku zapewnia całkowite i skuteczne podanie informacji do wiadomości publicznej możliwie najszybciej po jej niezamierzonym ujawnieniu. Niniejszy ustęp nie ma zastosowania, w przypadku gdy osoba otrzymująca informację jest zobowiązana do zachowania jej poufności, bez względu na to, czy taki obowiązek wynika z przepisów ustawowych, wykonawczych, postanowień umowy lub statutu spółki, lub ze zobowiązań umownych.

4. [33] Publikowanie informacji wewnętrznych, w tym w formie zagregowanej, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 (¹⁹), rozporządzeniem (WE) nr 715/2009 oraz wytycznymi i kodeksami sieci przyjętymi na podstawie tych rozporządzeń, stanowi skuteczne ujawnienie, ale może nie stanowić podania do wiadomości publicznej w odpowiednim czasie w rozumieniu ust. 1 niniejszego artykułu.

4a. [34] Do dnia 8 maja 2025 r. Agencja opracuje platformę służącą jako sektorowy elektroniczny punkt dostępu do informacji wewnętrznych ujawnionych na podstawie ust. 1 i rozpocznie jej obsługę.

5. Jeżeli operator systemu przesyłowego został zwolniony z obowiązku podawania niektórych danych do wiadomości publicznej na podstawie rozporządzeń (UE) 2019/943 [35] lub rozporządzenia (WE) nr 715/2009, operator ten jest tym samym zwolniony z obowiązku określonego w ust. 1 niniejszego artykułu w odniesieniu do tych danych.

6. Ust. 1 i 2 pozostają bez uszczerbku dla obowiązków uczestników rynku wynikających z dyrektyw 2009/72/WE i 2009/73/WE, rozporządzeń (UE) 2019/943 [36] oraz (WE) nr 715/2009, w tym wytycznych i kodeksów sieci przyjętych na podstawie tych dyrektyw i rozporządzeń, w szczególności w odniesieniu do terminu i sposobu podania informacji do wiadomości publicznej.

7. Ust. 1 i 2 pozostają bez uszczerbku dla prawa uczestników rynku do opóźnienia ujawnienia szczególnie chronionych informacji dotyczących ochrony infrastruktury krytycznej określonych w art. 2 lit. d) dyrektywy Rady 2008/114/WE z dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie rozpoznawania i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie poprawy jej ochrony (²⁰), jeżeli informacje te zostały opatrzone klauzulą tajności w ich państwie.

Artykuł 4a

Zezwolenia dla platform informacji wewnętrznych i nadzór nad tymi platformami

[37] 1. [38] Platforma informacji wewnętrznych może rozpocząć działalność dopiero po przeprowadzeniu przez Agencję oceny, czy spełnia ona wymogi określone w ust. 3, 4 i 5 i po udzieleniu przez Agencję zezwolenia na prowadzenie przez nią działalności. Agencja prowadzi rejestr platform informacji wewnętrznych, którym udzieliła zezwoleń zgodnie z niniejszym ustępem. Rejestr platform informacji wewnętrznych jest publicznie dostępny i zawiera informacje na temat usług, na świadczenie których platforma uzyskała zezwolenie. Agencja dokonuje regularnego przeglądu spełniania przez platformy informacji wewnętrznych wymogów przewidzianych w ust. 3, 4, i 5.

2. [39] Platformy informacji wewnętrznych, które zostały przez Agencję zarejestrowane na podstawie rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 1348/2014 (²¹) i umieszczone w prowadzonym przez Agencję wykazie platform informacji wewnętrznych, mogą kontynuować działalność do czasu podjęcia przez Agencję decyzji w sprawie zezwolenia na podstawie niniejszego artykułu.

3. [40] Platforma informacji wewnętrznych posiada odpowiednie polityki i mechanizmy umożliwiające podawanie do publicznej wiadomości informacji wewnętrznych wymaganych na podstawie art. 4 ust. 1 w czasie jak najbardziej zbliżonym do czasu rzeczywistego, z zastosowaniem możliwych środków technicznych, na uzasadnionych zasadach komercyjnych. Informacje wewnętrzne muszą być łatwo dostępne i udostępniane nieodpłatnie do wszystkich celów, w tym za pośrednictwem strony internetowej lub interfejsu programowania aplikacji. Platforma informacji wewnętrznych rozpowszechnia takie informacje w sposób skuteczny i spójny, który zapewnia szybki dostęp do informacji wewnętrznych na zasadach niedyskryminacyjnych, oraz w sposób ułatwiający ich konsolidację z podobnymi informacjami pochodzącymi z innych źródeł.

4. [41] Informacje wewnętrzne podawane do wiadomości publicznej za pośrednictwem platformy informacji wewnętrznych na podstawie ust. 3 zawierają co najmniej następujące szczegółowe dane, w zależności od rodzaju informacji wewnętrznych:

a) identyfikator komunikatu i status zdarzenia;

b) datę i godzinę publikacji oraz datę i godzinę początku i końca zdarzenia;

c) nazwę i dane identyfikacyjne uczestnika rynku;

d) dany obszar rynkowy lub obszar bilansowania;

e) rodzaj informacji, taki jak niedostępność, prognoza i rzeczywiste wykorzystanie; oraz

f) w stosownych przypadkach:

(i) rodzaj niedostępności i rodzaj zdarzenia;

(ii) jednostkę miary;

(iii) niedostępną, dostępną i zainstalowaną lub techniczną moc;

(iv) w przypadku gdy zainstalowana lub techniczna moc jest niedostępna – przyczyny niedostępności;

(v) rodzaj paliwa;

(vi) odnośny składnik aktywów lub jednostkę wraz z ich kodem identyfikacyjnym.

5. [42] Platforma informacji wewnętrznych stosuje i utrzymuje skuteczne rozwiązania administracyjne mające na celu zapobieganie konfliktom interesów w stosunku do swoich klientów. W szczególności platforma informacji wewnętrznych będąca również zorganizowaną platformą obrotu lub uczestnikiem rynku traktuje wszystkie gromadzone informacje wewnętrzne w sposób niedyskryminacyjny oraz stosuje i utrzymuje odpowiednie rozwiązania mające na celu rozdzielenie poszczególnych funkcji biznesowych.

Platforma informacji wewnętrznych musi posiadać należyte mechanizmy bezpieczeństwa służące zagwarantowaniu bezpieczeństwa środków przekazu informacji wewnętrznych, w celu zminimalizowania ryzyka uszkodzenia danych i nieuprawnionego dostępu oraz zapobiegać wyciekowi informacji wewnętrznych przed ich publikacją. Platforma informacji wewnętrznych utrzymuje odpowiednie zasoby oraz ma systemy zapasowe, aby oferować swoje usługi i je utrzymywać.

Platforma informacji wewnętrznych musi posiadać mechanizmy umożliwiające szybką i skuteczną kontrolę sprawozdań dotyczących informacji wewnętrznych pod kątem ich kompletności, wykrywanie przeoczeń i oczywistych błędów oraz żądanie przedstawienia poprawionej wersji takich sprawozdań.

6. [43] W przypadku gdy Agencja stwierdzi, że platforma informacji wewnętrznych naruszyła którykolwiek z wymogów określonych w ust. 1–5 niniejszego artykułu, przed cofnięciem jej zezwolenia na podstawie ust. 7 niniejszego artykułu umożliwia danej platformie informacji wewnętrznych skorzystanie z odpowiednich zabezpieczeń proceduralnych, w tym wymienionych w art. 14 ust. 7 i 8 rozporządzenia (UE) 2019/942.

7. [44] Agencja może w drodze decyzji cofnąć zezwolenie udzielone platformie informacji wewnętrznych i usunąć ją z rejestru, w przypadku gdy platforma informacji wewnętrznych:

a) nie skorzystała z zezwolenia w ciągu 12 miesięcy od dnia jego udzielenia, jednoznacznie zrzekła się zezwolenia lub w ciągu poprzednich sześciu miesięcy nie świadczyła żadnych usług;

b) uzyskała zezwolenie na podstawie fałszywych oświadczeń lub w inny niezgodny z prawem sposób;

c) przestała spełniać wymogi warunkujące uzyskanie zezwolenia określone w ust. 3, 4 i 5;

d) nie usunęła naruszenia; lub

e) poważnie i systematycznie naruszała niniejsze rozporządzenie.

W przypadku decyzji, o której mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, Agencja wskazuje środki odwoławcze przysługujące na podstawie art. 28 i 29 rozporządzenia (UE) 2019/942.

Platforma informacji wewnętrznych, w odniesieniu do której Agencja cofnęła zezwolenie, informuje wszystkich odpowiednich uczestników rynku oraz zapewnia uporządkowane zastąpienie, w tym przeniesienie danych do innych – wybranych przez uczestników rynku – platform informacji wewnętrznych oraz przekierowanie przepływów sprawozdawczych do innych platform informacji wewnętrznych. Agencja wyznacza na zapewnienie takiego uporządkowanego zastąpienia rozsądny okres wynoszący co najmniej sześć miesięcy. W tym okresie dana platforma informacji wewnętrznych zapewnia ciągłość świadczonych przez siebie usług. Agencja może jednak wyznaczyć krótszy okres, jeżeli dalsze działanie platformy informacji wewnętrznych może zagrozić prawidłowemu funkcjonowaniu systemu, uwzględniając powagę okoliczności, które spowodowały cofnięcie zezwolenia.

Agencja bez zbędnej zwłoki powiadamia krajowy organ regulacyjny w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę platforma informacji wewnętrznych, o decyzji o cofnięciu zezwolenia udzielonego platformie informacji wewnętrznych na podstawie akapitu pierwszego i informuje o tym uczestników rynku.

8. Do dnia 8 maja 2025 r. Komisja przyjmie zgodnie z art. 20 akt delegowany uzupełniający niniejsze rozporządzenie, który określa:

a) środki, za pomocą których platforma informacji wewnętrznych ma realizować obowiązek podawania do publicznej wiadomości informacji wewnętrznych określony w ust. 3 niniejszego artykułu;

b) treść i wszelkie odpowiednie dalsze szczegóły informacji wewnętrznych podawanych do wiadomości publicznej na podstawie ust. 3 i 4 niniejszego artykułu w sposób umożliwiający publikację informacji wymaganych na podstawie niniejszego artykułu;

c) szczególne wymogi organizacyjne dotyczące wdrożenia ust. 5 niniejszego artykułu;

d) szczegóły dotyczące procesu cofnięcia zezwolenia platformy informacji wewnętrznych, o którym mowa w ust. 7 niniejszego artykułu;

e) gwarancje proceduralne, o których mowa w ust. 6 niniejszego artykułu;

f) szczegóły dotyczące procesu uporządkowanego zastąpienia, o którym mowa w ust. 7 niniejszego artykułu;

g) szczegółowe ustalenia dotyczące informowania uczestników rynku o decyzji o cofnięciu zezwolenia udzielonego platformie informacji wewnętrznych.

Artykuł 5

Zakaz manipulacji na rynku

Zabrania się dokonywania lub usiłowania manipulacji na hurtowych rynkach energii.

Artykuł 5a

Handel algorytmiczny

[45] 1. Uczestnik rynku prowadzący handel algorytmiczny musi posiadać skuteczne systemy i mechanizmy kontroli ryzyka odpowiednie dla prowadzonej działalności, aby zapewnić odporność i wystarczającą zdolność swoich systemów transakcyjnych oraz zapewnić, aby podlegały one odpowiednim progom i limitom transakcyjnym oraz uniemożliwiały wysyłanie błędnych zleceń, a także aby nie dopuścić do sytuacji, w której funkcjonowanie systemów mogłoby doprowadzić lub przyczynić się do powstania zaburzeń rynkowych. Uczestnik rynku musi również posiadać skuteczne systemy i mechanizmy kontroli ryzyka, aby zapewnić zgodność systemów transakcyjnych z niniejszym rozporządzeniem oraz z zasadami zorganizowanej platformy obrotu, z którą jest połączony. Uczestnik rynku musi posiadać skuteczne rozwiązania w zakresie ciągłości działania, aby sprostać wszelkim awariom swoich systemów transakcyjnych, oraz zapewniać kompleksowe testowanie i właściwe monitorowanie swoich systemów, aby spełniały one wymogi określone w niniejszym ustępie.

2. Uczestnik rynku, który prowadzi handel algorytmiczny w państwie członkowskim, powiadamia o tym krajowy organ regulacyjny państwa członkowskiego, w którym jest zarejestrowany na podstawie art. 9 ust. 1, oraz Agencję.

Krajowy organ regulacyjny państwa członkowskiego, w którym uczestnik rynku jest zarejestrowany na podstawie art. 9 ust. 1, może wymagać, aby uczestnik rynku przedstawiał regularnie lub na zasadzie ad hoc opis charakteru swoich strategii handlu algorytmicznego, szczegółowe informacje na temat parametrów lub limitów transakcyjnych, którym podlega system obrotu, kluczowych mechanizmów kontroli przestrzegania przepisów i kontroli ryzyka służących zapewnieniu spełnienia wymogów określonych w ust. 1 niniejszego artykułu, oraz szczegółowe informacje na temat procesu testowania swoich systemów obrotu.

Uczestnik rynku zapewnia przechowywanie przez pięć lat dokumentacji dotyczącej kwestii, o których mowa w niniejszym ustępie, oraz zapewnia, aby dokumentacja ta umożliwiała krajowemu organowi regulacyjnemu państwa członkowskiego, w którym uczestnik rynku jest zarejestrowany zgodnie z art. 9 ust. 1, monitorowanie zgodności z niniejszym rozporządzeniem.

3. Uczestnik rynku, który zapewnia bezpośredni dostęp elektroniczny do zorganizowanej platformy obrotu, powiadamia o tym – odpowiednio – krajowy organ regulacyjny państwa członkowskiego, w którym jest zarejestrowany na podstawie art. 9 ust. 1, oraz Agencję.

Krajowy organ regulacyjny państwa członkowskiego, w którym uczestnik rynku jest zarejestrowany na podstawie art. 9 ust. 1, może wymagać, aby uczestnik rynku przedstawiał regularnie lub na zasadzie ad hoc opis systemów i mechanizmów kontroli ryzyka, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, oraz wykazał, że są one stosowane.

Uczestnik rynku zapewnia przechowywanie przez pięć lat dokumentacji dotyczącej kwestii, o których mowa w niniejszym ustępie, oraz zapewnia, aby dokumentacja ta umożliwiała krajowemu organowi regulacyjnemu państwa członkowskiego, w którym uczestnik rynku jest zarejestrowany zgodnie z art. 9 ust. 1, monitorowanie zgodności z niniejszym rozporządzeniem.

4. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla obowiązków określonych w dyrektywie 2014/65/UE.

Artykuł 6

Techniczna aktualizacja definicji informacji wewnętrznej i manipulacji na rynku

1. [46] Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu:

a) zmiany niniejszego rozporządzenia poprzez:

(i) harmonizację definicji określonych w art. 2 pkt 1, 2, 3 i 5, w celu zapewnienia spójności z innymi odpowiednimi przepisami prawa Unii w obszarze usług finansowych i energii;

(ii) aktualizację definicji, o których mowa w pkt (i) w wyłącznym celu uwzględnienia przyszłej sytuacji na hurtowych rynkach energii;

b) uzupełnienie niniejszego rozporządzenia poprzez określenie, z uwzględnieniem specyfiki krajowej, minimalnych progów służących identyfikacji zdarzeń, których upublicznienie mogłoby znacząco wpłynąć na ceny produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym.

2. Akty delegowane, o których mowa w ust. 1, uwzględniają co najmniej:

a) specyfikę funkcjonowania hurtowych rynków energii, w tym szczególne cechy rynku energii elektrycznej i gazu, oraz wzajemne oddziaływanie rynków towarowych i rynków instrumentów pochodnych;

b) możliwość manipulacji obejmującej kilka państw, między rynkiem energii elektrycznej i rynkiem gazu oraz na rynkach towarowych i rynkach instrumentów pochodnych;

c) potencjalny wpływ faktycznej lub planowanej wielkości produkcji, zużycia, wykorzystania zdolności przesyłowych lub wykorzystania pojemności magazynowej na ceny obowiązujące na hurtowych rynkach energii; oraz

d) kodeksy sieci i wytyczne ramowe przyjęte zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2019/943 [47] i rozporządzeniem (WE) nr 715/2009.

Artykuł 7

Monitorowanie rynku

1. [48] Agencja monitoruje działalność handlową, której przedmiotem są produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym, w celu wykrywania realizacji lub prób realizacji transakcji zawieranych w oparciu o informacje wewnętrzne oraz manipulacje na rynku i w celu zapobiegania takim transakcjom. Agencja gromadzi dane na potrzeby oceny i monitorowania hurtowych rynków energii, jak przewidziano w art. 8.

2. Krajowe organy regulacyjne współpracują na szczeblu regionalnym oraz z Agencją przy monitorowaniu hurtowych rynków energii, o którym mowa w ust. 1. W tym celu krajowym organom regulacyjnym zapewnia się dostęp do stosownych informacji będących w posiadaniu Agencji, zgromadzonych zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 2. Krajowe organy regulacyjne mogą również monitorować działalność handlową, której przedmiotem są produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym, na szczeblu krajowym.

Państwa członkowskie mogą umożliwić krajowemu organowi ds. konkurencji lub jednostce ds. monitorowania rynku, ustanowionej w tym organie, prowadzenie monitorowania rynku z krajowym organem regulacyjnym. Podczas prowadzenia takiego monitorowania rynku krajowy organ ds. konkurencji lub jednostka ds. monitorowania rynku muszą posiadać takie same prawa i obowiązki jak krajowy organ regulacyjny na podstawie akapitu pierwszego niniejszego ustępu, ust. 3 akapitu drugiego zdanie drugie niniejszego artykułu, art.4 ust. 2 zdanie drugie, art. 8 ust. 5 zdanie pierwsze oraz art. 16.

3. [49] Agencja co najmniej raz w roku składa Komisji sprawozdanie z działalności prowadzonej na podstawie niniejszego rozporządzenia oraz ze stosowania niniejszego rozporządzenia przez Agencję, a także podaje to sprawozdanie do wiadomości publicznej. W sprawozdaniach tych Agencja ocenia między innymi działanie i przejrzystość różnych kategorii rynków i sposobów prowadzenia obrotu oraz może wydawać Komisji zalecenia dotyczące zasad rynkowych, norm i procedur mogących poprawić integralność rynku i funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Może również ocenić, czy określenie minimalnych wymogów w odniesieniu do rynków regulowanych może przyczynić się do zwiększenia przejrzystości rynku. Sprawozdania te można łączyć ze sprawozdaniem, o którym mowa w art. 15 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2019/942.

Artykuł 7a

Zadania i uprawnienia Agencji w odniesieniu do oszacowania ceny LNG i obliczania poziomów odniesienia dla LNG

[50] 1. Agencja przeprowadza i publikuje dzienne oszacowanie ceny LNG i dzienny poziom odniesienia dla LNG. Na potrzeby oszacowania ceny LNG i poziomu odniesienia dla LNG Agencja systematycznie gromadzi i przetwarza dane dotyczące transakcji na rynku LNG. W oszacowaniu ceny uwzględnia się, w stosownych przypadkach, regionalne różnice i warunki rynkowe.

2. Na zasadzie odstępstwa od art. 3 ust. 4 lit. b) niniejszego rozporządzenia do uczestników rynku LNG zastosowanie mają obowiązki i zakazy, którym podlegają uczestnicy rynku, określone w niniejszym rozporządzeniu. Uprawnienia powierzone Agencji na podstawie niniejszego rozporządzenia i rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1348/2014 mają również zastosowanie do uczestników rynku LNG, co obejmuje także przepisy dotyczące zachowania poufności.

Artykuł 7b

Publikacja oszacowania ceny LNG i poziomów odniesienia dla LNG

[51] 1. Oszacowanie ceny LNG publikuje się codziennie, nie później niż o godz. 18:00 czasu środkowoeuropejskiego, dla oszacowania ceny w transakcji bezwarunkowej typu outright. Oprócz publikacji oszacowania ceny LNG Agencja publikuje również codziennie poziom odniesienia dla LNG nie później niż o godz. 19.00 czasu środkowoeuropejskiego lub tak szybko, jak to technicznie możliwe.

2. Do celów niniejszego artykułu Agencja może korzystać z usług strony trzeciej.

Artykuł 7c

Dostarczanie Agencji danych dotyczących rynku LNG

[52] 1. Uczestnicy rynku LNG nieodpłatnie przekazują codziennie Agencji dane dotyczące rynku LNG poprzez utworzone przez nią kanały sprawozdawcze, w znormalizowanym formacie, przy użyciu protokołu komunikacyjnego gwarantującego wysoką jakość przesyłu danych oraz w czasie jak najbardziej zbliżonym do czasu rzeczywistego przed publikacją dziennego oszacowania ceny LNG (godz. 18.00 czasu środkowoeuropejskiego).

2. Komisja może przyjąć akty wykonawcze określające moment, do kiedy przekazywane mają być dane dotyczące rynku LNG przed publikacją dziennego oszacowania ceny LNG, o której mowa w ust. 1. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 21 ust. 2.

3. W stosownych przypadkach Agencja, po konsultacji z Komisją, wydaje wskazówki dotyczące:

a) szczegółowych informacji, które mają być zgłaszane, oprócz aktualnych szczegółowych informacji dotyczących transakcji i podstawowych danych podlegających zgłoszeniu na podstawie rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1348/2014, w tym ofert kupna i sprzedaży; oraz

b) procedury, standardu i formatu elektronicznego oraz wymogów technicznych i organizacyjnych dotyczących przekazywania danych, które mają być stosowane przy przekazywaniu wymaganych danych dotyczących rynku LNG.

Artykuł 7d

Jakość danych dotyczących rynku LNG

[53] 1. Dane dotyczące rynku LNG obejmują:

a) strony umowy, w tym wskazanie, kto jest kupującym, a kto sprzedającym;

b) stronę dokonującą zgłoszenia;

c) cenę transakcyjną;

d) ilości będące przedmiotem umowy;

e) wartość umowy;

f) okno czasowe dostawy ładunku LNG;

g) warunki dostawy;

h) punkty dostawy;

i) informacje dotyczące znacznika czasu w odniesieniu do wszystkich następujących elementów:

(i) data i godzina złożenia oferty kupna lub sprzedaży;

(ii) data i godzina transakcji;

(iii) data i godzina zgłoszenia oferty kupna, oferty sprzedaży lub transakcji;

(iv) moment otrzymania przez Agencję danych dotyczących rynku LNG.

2. Uczestnicy rynku LNG przekazują Agencji dane dotyczące rynku LNG w następujących jednostkach i walutach:

a) ceny jednostkowe dla transakcji oraz ofert kupna i sprzedaży zgłasza się w walucie określonej w umowie i w EUR/MWh oraz, w stosownych przypadkach, uwzględnia się stosowane kursy przeliczenia i wymiany;

b) ilości będące przedmiotem umowy zgłasza się w jednostkach określonych w umowie i w MWh;

c) okna czasowe dostawy zgłasza się jako daty dostawy wyrażone w formacie UTC;

d) punkt dostawy wskazuje ważny identyfikator z wykazu sporządzonego przez Agencję, taki jak ten, o którym mowa w wykazie instalacji LNG podlegających obowiązkom sprawozdawczym na podstawie niniejszego rozporządzenia i rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1348/2014; informacje dotyczące znacznika czasu zgłasza się w formacie UTC;

e) w stosownych przypadkach formułę cenową zawartą w umowie długoterminowej, z której wyprowadza się cenę, podaje się w pełnym brzmieniu.

3. Agencja wydaje wskazówki dotyczące kryteriów, według których uznaje się, że pojedynczy podmiot przekazujący dane odpowiada za znaczną część danych dotyczących rynku LNG przedłożonych we wskazanym okresie odniesienia, oraz tego, w jaki sposób Agencja uwzględnia tę sytuację w swoich dziennym oszacowaniu ceny LNG i poziomie odniesienia dla LNG.

Artykuł 7e

Ciągłość działania

[54] Agencja regularnie dokonuje przeglądu, aktualizacji i publikacji swojej metody szacowania ceny referencyjnej LNG i metody obliczania poziomu odniesienia dla LNG, a także metody zgłaszania danych dotyczących rynku LNG oraz publikacji swoich oszacowań ceny LNG i poziomów odniesienia dla LNG, z uwzględnieniem opinii podmiotów przekazujących dane dotyczące rynku LNG.

Artykuł 8

Gromadzenie danych

1. [55] Uczestnicy rynku lub osoba lub podmiot działający w ich imieniu wymienieni w ust. 4 lit. b)–f) przekazują Agencji dane na temat transakcji zawieranych na hurtowych rynkach energii, w tym składanych zleceń. Zgłaszane informacje obejmują dokładną identyfikację produktów energetycznych kupowanych i sprzedawanych w obrocie hurtowym, uzgodnionych cen i ilości, dat i godzin realizacji, stron transakcji oraz pośrednich lub końcowych beneficjentów transakcji, a także wszelkie inne stosowne informacje. Uczestnicy rynku podają informacje na temat swoich ekspozycji, w podziale na produkty, włącznie z transakcjami, które mają miejsce poza rynkiem giełdowym. Podczas gdy ogólna odpowiedzialność spoczywa na uczestnikach rynku, w momencie otrzymania informacji od osoby lub podmiotu wymienionych w ust. 4 lit. b)–f) powyższy obowiązek sprawozdawczy uczestnika rynku uznaje się za wypełniony. Informacje, o których mowa w niniejszym ustępie są przekazywane za pośrednictwem zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych.

1a. [56] Do celów zgłaszania danych na temat transakcji na hurtowym rynku energii, w tym zleceń, zawartych, dokonanych lub zrealizowanych na zorganizowanych platformach obrotu, te zorganizowane platformy obrotu lub osoby trzecie działające w ich imieniu:

a) udostępniają Agencji dane dotyczące arkusza zleceń, zgodnie ze specyfikacjami określonymi w rozporządzeniu wykonawczym (UE) nr 1348/2014, wypełniając tym samym w imieniu uczestników rynku ich obowiązki na podstawie ust. 1 niniejszego artykułu; lub

b) na wniosek Agencji zapewniają Agencji bezzwłocznie dostęp do arkusza zleceń, tak aby Agencja mogła monitorować obrót na hurtowym rynku energii.

Do dnia 8 maja 2025 r. Komisja przyjmie akty wykonawcze określające dalsze szczegóły dotyczące stosowania niniejszego ustępu, w tym szczegółowe ustalenia w zakresie zapewnienia skutecznego zgłaszania danych. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 21 ust. 2.

1b. [57] Uczestnicy rynku LNG oraz wszelkie inne osoby lub podmioty działające w ich imieniu, wymienione w ust. 4 lit. b)–f) niniejszego artykułu, systematycznie przekazują Agencji dane dotyczące rynku LNG zgodnie ze specyfikacjami określonymi w rozporządzeniu wykonawczym (UE) nr 1348/2014.

2. Komisja w drodze aktów wykonawczych:

a) sporządza wykaz kontraktów i instrumentów pochodnych, w tym zleceń, które objęte są wymogiem zgłoszenia zgodnie z ust. 1, oraz w stosownych przypadkach odpowiednich progów minimalnych stosowanych przy zgłaszaniu transakcji;

b) przyjmuje jednolite zasady przekazywania informacji, które mają być zgłaszane zgodnie z ust.1;

c) określa termin i formę przekazywania takich informacji.

Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 21 ust. 2. Uwzględniają one istniejące systemy zgłaszania transakcji służące do monitorowania działalności handlowej na potrzeby wykrywania nadużyć na rynku. [58]

3. [59] Osoby oraz podmioty, o których mowa w ust. 4 lit. a)–d) niniejszego artykułu, które zgłosiły transakcje zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 600/2014 lub rozporządzeniem (UE) nr 648/2012, nie podlegają obowiązkom podwójnej sprawozdawczości w odniesieniu do tych transakcji.

Bez uszczerbku dla akapitu pierwszego niniejszego ustępu akty wykonawcze, o których mowa w ust. 1a i 2, mogą umożliwiać rynkom regulowanym i systemom kojarzenia zleceń lub systemom zgłaszania transakcji przekazywanie Agencji danych na temat transakcji na hurtowych rynkach energii.

4. Na użytek ust. 1, 1a i 1b informacje przekazują: [60]

a) uczestnik rynku;

b) osoba trzecia działająca w imieniu uczestnika rynku;

c) system zgłaszania transakcji;

d) [61] zorganizowana platforma obrotu, system kojarzenia zleceń lub inna osoba zawodowo pośrednicząca w zawieraniu transakcji lub zawodowo realizująca transakcje;

e) repozytoria transakcji zarejestrowane lub uznane na podstawie mających zastosowanie przepisów Unii dotyczących obrotu instrumentami pochodnymi, partnerów centralnych i repozytoriów transakcji; lub

f) właściwy organ, który otrzymał informacje zgodnie z art. 25 ust. 3 dyrektywy 2004/39/WE lub EUNGiPW, jeśli otrzymał informacje zgodnie z z mającymi zastosowanie przepisami Unii dotyczącymi obrotu instrumentami pochodnymi, partnerów centralnych i repozytoriów transakcji.

5. [62] Na potrzeby monitorowania obrotu na hurtowych rynkach energii uczestnicy rynku przekazują Agencji oraz krajowym organom regulacyjnym informacje na temat zdolności i wykorzystania instalacji służących do produkcji, magazynowania, przesyłu energii elektrycznej lub gazu ziemnego lub zużywających energię elektryczną lub gaz ziemny bądź informacje dotyczące zdolności i wykorzystania instalacji LNG, w tym dotyczące planowanej lub nieplanowanej niedostępności tych instalacji oraz z informacjami wewnętrznymi podanymi do wiadomości publicznej na podstawie art. 4. Obowiązek sprawozdawczy spoczywający na uczestnikach rynku jest minimalizowany poprzez gromadzenie niezbędnych informacji lub ich części w miarę możliwości z istniejących źródeł.

6. Komisja w drodze aktów wykonawczych:

a) przyjmuje jednolite zasady dotyczące zgłaszania informacji, przekazywanych zgodnie z ust. 5, oraz w stosownych przypadkach odpowiednich progów stosowanych przy zgłaszaniu informacji;

b) określa termin i formę przekazywania takich informacji.

Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 21 ust. 2. Uwzględniają one istniejące obowiązki sprawozdawcze na mocy rozporządzeń (UE) 2019/943 [63] i (WE) nr 715/2009.

Artykuł 9

Rejestracja uczestników rynku

1. Uczestnicy rynku zawierający transakcje, które mają być zgłaszane Agencji zgodnie z art. 8 ust. 1, rejestrują się w krajowym organie regulacyjnym w państwie członkowskim, w którym mają siedzibę lub miejsce zamieszkania.

Do dnia 8 listopada 2024 r. uczestnicy rynku mający siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwie trzecim zawierający transakcje, które mają być zgłaszane Agencji zgodnie z art. 8 ust. 1:

a) wyznaczają przedstawiciela w państwie członkowskim, w którym prowadzą działalność na hurtowym rynku energii, i rejestrują się w krajowym organie regulacyjnym tego państwa członkowskiego. Przedstawiciel jest wyznaczany na mocy pisemnego upoważnienia i jest umocowany do działania w imieniu uczestnika rynku;

b) upoważniają swojego wyznaczonego przedstawiciela do tego, aby dla krajowych organów regulacyjnych lub dla Agencji był – wraz z takimi uczestnikami rynku lub w ich imieniu – adresatem we wszystkich kwestiach niezbędnych do otrzymania, przestrzegania i egzekwowania wydawanych w związku z niniejszym rozporządzeniem decyzji lub wniosków o udzielenie informacji;

c) udzielają swojemu wyznaczonemu przedstawicielowi uprawnień i środków niezbędnych do tego, by zagwarantować jego skuteczną i terminową współpracę z krajowymi organami regulacyjnymi lub z Agencją oraz by zapewnić realizację wydawanych przez krajowe organy regulacyjne lub Agencję w związku z niniejszym rozporządzeniem decyzji i wniosków o udzielenie informacji, w tym w odniesieniu do udzielania dostępu do żądanych informacji; oraz

d) zgłaszają nazwę lub imię i nazwisko swojego wyznaczonego przedstawiciela, jego adres e-mail, adres pocztowy i numer telefonu krajowemu organowi regulacyjnemu państwa członkowskiego, w którym ten wyznaczony przedstawiciel ma miejsce zamieszkania lub siedzibę oraz Agencji.

Wyznaczenie przedstawiciela pozostaje bez uszczerbku dla działań prawnych, które mogą zostać podjęte przeciwko samemu uczestnikowi rynku. [64]

Uczestnik rynku rejestruje się tylko w jednym krajowym organie regulacyjnym. Państwa członkowskie nie wymagają od uczestnika rynku zarejestrowanego w innym państwie członkowskim ponownej rejestracji.

Rejestracja uczestników rynku nie wpływa na obowiązek przestrzegania mających zastosowanie przepisów dotyczących obrotu i bilansowania.

2. Nie później niż trzy miesiące od daty przyjęcia przez Komisję aktów wykonawczych określonych w art. 8 ust. 2 krajowe organy regulacyjne tworzą krajowe rejestry uczestników rynku, które na bieżąco aktualizują. W rejestrze każdy uczestnik rynku otrzymuje niepowtarzalny identyfikator; rejestr zawiera informacje wystarczające do identyfikacji uczestnika rynku, w tym stosowne informacje dotyczące jego numeru VAT, adresu siedziby, osób odpowiedzialnych za decyzje operacyjne i handlowe oraz najwyższej jednostki kontroli lub beneficjenta działalności handlowej prowadzonej przez uczestnika rynku.

3. [65] Krajowe organy regulacyjne przekazują Agencji informacje zawarte w ich rejestrach krajowych w formacie ustalonym przez Agencję. Agencja określa ten format we współpracy z tymi organami i publikuje go. Na podstawie informacji przekazanych przez krajowe organy regulacyjne Agencja tworzy europejski rejestr uczestników rynku. Krajowe organy regulacyjne i inne odpowiednie organy mają dostęp do tego rejestru. Z zastrzeżeniem art. 17 Agencja udostępnia publicznie europejski rejestr uczestników rynku lub jego fragment, pod warunkiem że nie zostaną ujawnione szczególnie chronione informacje handlowe dotyczące poszczególnych uczestników rynku.

4. Uczestnicy rynku, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, składają w krajowym organie regulacyjnym formularz rejestracyjny przed zawarciem transakcji, która musi zostać zgłoszona Agencji na podstawie art. 8 ust. 1.

5. Uczestnicy rynku, o których mowa w ust. 1, niezwłocznie powiadamiają krajowy organ regulacyjny o zmianach danych przekazanych w formularzu rejestracyjnym.

Artykuł 9a

Zezwolenia dla zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych i nadzór nad nimi

[66] 1. [67] Prowadzenie działalności jako zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy wymaga uzyskania uprzedniego zezwolenia udzielanego przez Agencję zgodnie z niniejszym artykułem.

Agencja udziela zezwolenia na prowadzenie działalności jako zarejestrowanego mechanizmu sprawozdawczego, w przypadku gdy:

a) ma on siedzibę w Unii; oraz

b) spełnia on wymogi określone w ust. 3.

Agencja udziela podmiotowi zezwolenia na prowadzenie działalności jako zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy w rozsądnym terminie i, w miarę możliwości, w ciągu trzech miesięcy od otrzymania kompletnego wniosku. Zezwolenie to jest skuteczne i ważne na całym terytorium Unii oraz umożliwia zarejestrowanemu mechanizmowi sprawozdawczemu świadczenie w całej Unii usług objętych zezwoleniem.

Zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze, które zostały przez Agencję zarejestrowane na podstawie rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1348/2014 i umieszczone w prowadzonym przez Agencję wykazie zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych, mogą kontynuować działalność do czasu podjęcia przez Agencję decyzji w sprawie zezwolenia na podstawie niniejszego artykułu.

Zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy, który uzyskał zezwolenie, musi spełniać wymogi warunkujące uzyskanie zezwolenia, o których mowa w niniejszym ustępie i w ust. 3. Zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy, który uzyskał zezwolenie, powiadamia niezwłocznie Agencję o wszelkich istotnych zmianach dotyczących wymogów warunkujących uzyskanie zezwolenia.

Agencja tworzy rejestr zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych, którym udzieliła zezwolenia zgodnie z niniejszym ustępem. Rejestr ten jest publicznie dostępny i zawiera informacje na temat usług, których świadczenie jest objęte zezwoleniem zarejestrowanego mechanizmu sprawozdawczego. Rejestr jest na bieżąco uaktualniany.

2. [68] Agencja dokonuje regularnego przeglądu zgodności zarejestrowanego mechanizmu sprawozdawczego z ust. 1 i 3. W tym celu zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze co roku składają Agencji sprawozdania ze swojej działalności.

3. [69] Zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze mają odpowiednie polityki i rozwiązania zapewniające szybkie przekazywanie informacji wymaganych na podstawie art. 8.

Zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze stosują i utrzymują skuteczne rozwiązania administracyjne mające na celu zapobieganie konfliktom interesów w stosunku do swoich klientów. W szczególności zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy będący również zorganizowaną platformą obrotu lub uczestnikiem rynku traktuje wszystkie gromadzone informacje w sposób niedyskryminacyjny oraz stosuje i utrzymuje odpowiednie rozwiązania mające na celu rozdzielenie poszczególnych funkcji biznesowych.

Zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze mają należyte mechanizmy bezpieczeństwa służące zagwarantowaniu bezpieczeństwa środków przekazu informacji i ich uwierzytelnianiu, zminimalizowaniu ryzyka uszkodzenia danych oraz nieuprawnionego dostępu i zapobieganiu wyciekowi informacji, przy zachowaniu w każdym czasie poufności danych. Zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze utrzymują odpowiednie zasoby oraz posiadają systemy zapasowe, aby oferować swoje usługi i je utrzymywać.

Zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze posiadają mechanizmy umożliwiające skuteczną kontrolę sprawozdań dotyczących transakcji pod kątem ich kompletności, wykrywanie przeoczeń i oczywistych błędów spowodowanych przez uczestnika rynku, a w przypadku wystąpienia takiego błędu lub przeoczenia – przekazanie uczestnikowi rynku szczegółowych informacji o danym błędzie lub przeoczeniu oraz żądanie przedstawienia poprawionej wersji takich sprawozdań.

Zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze mają systemy umożliwiające im wykrywanie spowodowanych przez nie błędów lub przeoczeń oraz umożliwiające im skorygowanie i przekazanie lub, stosownie do przypadku, ponowne przekazanie Agencji prawidłowych i kompletnych sprawozdań dotyczących transakcji.

4. [70] W przypadku gdy Agencja stwierdzi, że zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy naruszył ust. 1, 2 lub 3 niniejszego artykułu, przed cofnięciem zezwolenia na podstawie ust. 5 niniejszego artykułu zapewnia danemu zarejestrowanemu mechanizmowi sprawozdawczemu odpowiednie gwarancje proceduralne, w tym gwarancje, o których mowa w art. 14 ust. 6, 7 i 8 rozporządzenia (UE) 2019/942.

5. [71] Agencja może w drodze decyzji cofnąć zezwolenie udzielone zarejestrowanemu mechanizmowi sprawozdawczemu i usunąć go z rejestru, w przypadku gdy zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy:

a) nie skorzysta z zezwolenia w ciągu 18 miesięcy od dnia jego udzielenia, jednoznacznie zrzeknie się zezwolenia lub gdy w ciągu poprzednich 18 miesięcy nie świadczył żadnych usług;

b) uzyskał zezwolenie, składając fałszywe oświadczenia lub uzyskał je w jakikolwiek inny sposób sprzeczny z prawem;

c) przestał spełniać wymogi warunkujące uzyskanie zezwolenia określone w ust. 1 i 3; lub

d) poważnie i systematycznie naruszał niniejsze rozporządzenie.

W przypadku decyzji, o której mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, Agencja wskazuje środki odwoławcze przysługujące na podstawie art. 28 i 29 rozporządzenia (UE) 2019/942.

Zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy, w odniesieniu do którego Agencja cofnęła zezwolenie, informuje wszystkich odpowiednich uczestników rynku oraz zapewnia uporządkowane zastąpienie, w tym przeniesienie danych do innych – wybranych przez uczestników rynku – zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych oraz przekierowanie przepływów sprawozdawczych do innych zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych. Agencja wyznacza na zapewnienie takiego uporządkowanego zastąpienia rozsądny okres wynoszący co najmniej sześć miesięcy. W tym okresie dany zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy zapewnia ciągłość świadczonych przez siebie usług. Agencja może jednak przewidzieć krótszy okres, jeżeli dalsze działanie zarejestrowanego mechanizmu sprawozdawczego może zagrozić prawidłowemu funkcjonowaniu systemu, uwzględniając powagę okoliczności prowadzących do cofnięcia zezwolenia.

Agencja bez zbędnej zwłoki powiadamia krajowy organ regulacyjny w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy, o decyzji o cofnięciu zezwolenia udzielonego zarejestrowanemu mechanizmowi sprawozdawczemu na podstawie akapitu pierwszego i informuje o tym uczestników rynku.

6. Do dnia 8 maja 2025 r. Komisja przyjmie zgodnie z art. 20 akt delegowany uzupełniający niniejsze rozporządzenie określający:

a) środki, za pomocą których zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy ma realizować obowiązek, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu;

b) konkretne wymogi organizacyjne dotyczące wykonania ust. 2 i 3 niniejszego artykułu;

c) szczegóły dotyczące procesu cofnięcia zezwolenia udzielonego zarejestrowanemu mechanizmowi sprawozdawczemu, o którym mowa w ust. 5 niniejszego artykułu;

d) gwarancje proceduralne, o których mowa w ust. 4 niniejszego artykułu;

e) szczegóły dotyczące procesu uporządkowanego zastąpienia, o którym mowa w ust. 5 niniejszego artykułu;

f) szczegółowe ustalenia dotyczące informowania uczestników rynku o decyzji o cofnięciu zezwolenia udzielonego zarejestrowanemu mechanizmowi sprawozdawczemu.

Artykuł 10

Wymiana informacji między Agencją a innymi organami

1. [72] Agencja ustanawia mechanizmy umożliwiające udostępnianie informacji, które otrzymuje zgodnie z art. 7 ust. 1 i art. 8, Komisji, krajowym organom regulacyjnym, właściwym organom finansowym państw członkowskich, krajowym organom ds. konkurencji, EUNGiPW, EUROFISC oraz innym odpowiednim organom na poziomie Unii. Przed ustanowieniem takich mechanizmów Agencja konsultuje się z tymi organami.

Agencja zapewnia dostęp do mechanizmów, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, wyłącznie organom, które utworzyły systemy umożliwiające Agencji spełnienie wymogów określonych w art. 12 ust. 1.

2. [73] Krajowe organy regulacyjne ustanawiają mechanizmy wymiany informacji otrzymanych zgodnie z art. 7 ust. 2 i art. 8 z właściwymi organami finansowymi państw członkowskich, krajowymi organami ochrony konkurencji, krajowymi organami podatkowymi oraz innymi odpowiednimi organami na poziomie krajowym. Przed stworzeniem takich mechanizmów krajowy organ regulacyjny konsultuje się w sprawie tych mechanizmów z Agencją i z tymi organami, chyba że mechanizmy takie zostały ustanowione przed dniem 7 maja 2024 r. W stosownych przypadkach Agencja wydaje niewiążące wytyczne w celu ułatwienia ustanowienia takich mechanizmów przez krajowe organy regulacyjne.

Krajowe organy regulacyjne zapewniają dostęp do mechanizmów, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, wyłącznie organom, które utworzyły systemy umożliwiające krajowym organom regulacyjnym spełnienie wymogów określonych w art. 12 ust. 1.

3. Repozytoria transakcji zarejestrowane lub uznane na podstawie mających zastosowanie przepisów Unii dotyczących obrotu instrumentami pochodnymi, partnerów centralnych i repozytoriów transakcji udostępniają Agencji odpowiednie informacje dotyczące produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym i instrumentów pochodnych bazujących na uprawnieniach do emisji, które gromadzą.

EUNGiPW przekazuje Agencji sprawozdania dotyczące transakcji, których przedmiotem są produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym, otrzymane na podstawie art. 25 ust. 3 dyrektywy 2004/39/WE oraz podstawie mających zastosowanie przepisów Unii dotyczących obrotu instrumentami pochodnymi, partnerów centralnych i repozytoriów transakcji. Właściwe organy otrzymujące sprawozdania dotyczące transakcji, których przedmiotem są produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym na podstawie art. 25 ust. 3 dyrektywy 2004/39/WE, przekazują te sprawozdania Agencji.

Agencja i organy odpowiedzialne za nadzór nad obrotem uprawnieniami do emisji lub instrumentami pochodnymi bazującymi na uprawnieniach do emisji współpracują ze sobą i ustanawiają odpowiednie mechanizmy umożliwiające Agencji dostęp do zapisu transakcji takimi uprawnieniami i instrumentami pochodnymi, w przypadku gdy organy te gromadzą informacje dotyczące takich transakcji.

Artykuł 11

Ochrona danych

Niniejsze rozporządzenie nie narusza zobowiązań państw członkowskich w odniesieniu do przetwarzania przez nie danych osobowych na podstawie dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (²²) ani zobowiązań Agencji w trakcie wykonywania jej zadań w odniesieniu do przetwarzania przez nią danych osobowych na podstawie rozporządzenia (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych (²³).

Artykuł 12

Niezawodność operacyjna

1. Agencja zapewnia poufność, integralność i ochronę informacji otrzymanych na podstawie art. 4 ust. 2 oraz art. 8 i 10. Agencja podejmuje wszelkie niezbędne kroki w celu zapobiegania przypadkom niewłaściwego wykorzystania i nieuprawnionego dostępu do informacji przechowywanych w swoich systemach.

Komisja, krajowe organy regulacyjne, właściwe organy finansowe państw członkowskich, krajowe organy podatkowe, Eurofisc, krajowe organy ds. konkurencji, EUNGiPW i inne odpowiednie organy zapewniają poufność, integralność i ochronę informacji otrzymanych na podstawie art. 4 ust. 2, art. 7 ust. 2, art. 8 ust. 5 lub art. 10, podejmują działania w celu zapobiegania wszelkim przypadkom niewłaściwego wykorzystania takich informacji oraz zapewniają zgodność z mającymi zastosowanie przepisami o ochronie danych. [74]

Agencja określa źródła ryzyka operacyjnego i ogranicza je poprzez opracowanie odpowiednich systemów, mechanizmów kontroli i procedur.

2. [75] Do dnia 8 maja 2025 r. Agencja stworzy referencyjny ośrodek informacji obejmujący informacje o danych dotyczących hurtowego rynku energii w Unii (zwany dalej „referencyjnym ośrodkiem informacji”). Z zastrzeżeniem art. 17 Agencja podaje do wiadomości publicznej poprzez referencyjny ośrodek informacji elementy informacji będących w jej posiadaniu, pod warunkiem że nie zostaną ujawnione ani nie mogą zostać wywnioskowane z informacji podanych do wiadomości publicznej informacji szczególnie chronione informacje handlowe dotyczące poszczególnych uczestników rynku, poszczególnych transakcji lub poszczególnych rynków. Agencja może również podawać do wiadomości publicznej poprzez referencyjny ośrodek informacji zagregowane informacje na temat zorganizowanych platform obrotu, platform informacji wewnętrznych i zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami o ochronie danych, z wyłączeniem wrażliwych informacji handlowych.

Z zachowaniem wymogów poufności Agencja udostępnia do celów naukowych swoją bazę danych zawierającą informacje handlowe niebędące informacjami szczególnie chronionymi.

Informacje są podawane do wiadomości publicznej lub udostępniane w celu zwiększenia przejrzystości hurtowych rynków energii, pod warunkiem że nie zachodzi prawdopodobieństwo, iż wywoła to jakiekolwiek zakłócenia konkurencji na tych rynkach energii.

Agencja rozpowszechnia informacje w sprawiedliwy sposób zgodnie z przejrzystymi zasadami, które określa i podaje do wiadomości publicznej.

Artykuł 13

Wdrożenie zakazów nadużyć na rynku

1. [76] Krajowe organy regulacyjne zapewniają przestrzeganie i egzekwowanie zakazów określonych w art. 3 i 5 oraz obowiązków określonych w art. 4, 7c, 8, 9 i 15.

Krajowe organy regulacyjne są właściwe do zbadania wszystkich działań podejmowanych na ich krajowych hurtowych rynkach energii i do egzekwowania niniejszego rozporządzenia, niezależnie od tego, gdzie uczestnik rynku podejmujący te działania jest zarejestrowany lub gdzie spoczywa na nim obowiązek rejestracji na podstawie art. 9 ust. 1.

Każde państwo członkowskie zapewnia, by jego krajowy organ regulacyjny posiadał uprawnienia w zakresie dochodzeń i egzekwowania przepisów niezbędne w celu wykonywania funkcji, o których mowa w akapitach pierwszym i drugim. Uprawnienia te wykonuje się w proporcjonalny sposób.

Uprawnienia te mogą być wykonywane:

a) bezpośrednio;

b) we współpracy z innymi organami;

c) poprzez składanie wniosków do właściwych krajowych organów sądowych; lub

d) w następstwie zalecenia Agencji.

W stosownych przypadkach krajowe organy regulacyjne mogą wykonywać uprawnienia w zakresie dochodzeń we współpracy ze zorganizowanymi platformami obrotu, systemami kojarzenia zleceń lub innymi osobami zawodowo pośredniczącymi w zawieraniu transakcji lub zawodowo realizującymi transakcje, o których mowa w art. 8 ust. 4 lit. d).

2. Uprawnienia w zakresie prowadzenia dochodzeń i egzekwowania przepisów, o których mowa w ust. 1, ograniczone są do celu dochodzenia. Wykonywane są zgodnie z prawem krajowym i obejmują prawo do:

a) uzyskania dostępu do wszelkich odpowiednich dokumentów, w dowolnej formie, oraz prawo do otrzymania ich kopii;

b) żądania informacji od każdej odpowiedniej osoby, w tym od osób, które biorą udział w przekazywaniu zleceń lub prowadzeniu przedmiotowych operacji, a także ich zwierzchników, oraz, jeśli jest to konieczne, prawo do wzywania i przesłuchiwania takiej osoby lub takiego zwierzchnika;

c) przeprowadzania kontroli na miejscu;

d) żądania udostępnienia istniejących rejestrów połączeń telefonicznych i przesyłu danych;

e) żądania zaprzestania działań sprzecznych z niniejszym rozporządzeniem lub aktami delegowanymi bądź aktami wykonawczymi przyjętymi na jego podstawie;

f) wnioskowania do sądu o zamrożenie lub zajęcie majątku;

g) żądania nałożenia przez sąd lub właściwy organ czasowego zakazu wykonywania zawodu.

3. [77] Aby zwalczać naruszenia niniejszego rozporządzenia, wspierać i uzupełniać działania krajowych organów regulacyjnych w zakresie egzekwowania przepisów oraz przyczyniać się do jednolitego stosowania niniejszego rozporządzenia w całej Unii, Agencja może, w ścisłej i aktywnej współpracy z odpowiednimi krajowymi organami regulacyjnymi, prowadzić dochodzenia, wykonując uprawnienia powierzone jej na mocy art. 13a, 13b i 13c oraz zgodnie z tymi artykułami.

4. [78] W odpowiednim czasie przed wykonaniem uprawnień, o których mowa w ust. 3, w ramach jurysdykcji państwa członkowskiego, w którym dokonuje się działań, co do których Agencja ma uzasadnione podejrzenia, że naruszają niniejsze rozporządzenie, Agencja informuje krajowy organ regulacyjny i inne zainteresowane organy tego państwa członkowskiego. Agencja może wykonywać swoje uprawnienia w tej jurysdykcji, chyba że sprzeciwi się temu krajowy organ regulacyjny, z następujących powodów:

a) organ formalnie wszczął lub prowadzi dochodzenie w sprawie tych samych faktów; lub

b) organ przeprowadził dochodzenie w sprawie tych samych faktów i stwierdził istnienie lub brak naruszenia.

Agencja może nadal wykonywać swoje uprawnienia w pozostałych jurysdykcjach tych krajowych organów regulacyjnych, które nie zgłosiły sprzeciwu zgodnie z akapitem pierwszym lit. a). Agencja nie wykonuje swoich uprawnień, jeżeli zostało już przeprowadzone dochodzenie w sprawie tych samych faktów i stwierdzono istnienie lub brak naruszenia.

Krajowy organ regulacyjny informuje Agencję o swoim sprzeciwie w terminie trzech miesięcy od otrzymania informacji zgodnie z akapitem pierwszym. W takich przypadkach krajowy organ regulacyjny współpracuje z Agencją, między innymi poprzez:

a) udostępnianie informacji i ustaleń istotnych dla Agencji w wykonywaniu jej uprawnień na podstawie ust. 3 w innych odpowiednich jurysdykcjach; oraz

b) udział – na wniosek Agencji – w grupie dochodzeniowej utworzonej zgodnie z art. 16 ust. 4 lit. c).

Agencja informuje Komisję o utworzeniu grupy dochodzeniowej oraz – na wniosek jednego z zainteresowanych krajowych organów regulacyjnych – może zaprosić Komisję do udziału w pracach tej grupy dochodzeniowej w charakterze obserwatora.

5. [79] Agencja może wykonywać swoje uprawnienia w celu egzekwowania zakazów określonych w art. 3 i 5, w przypadku gdy:

a) są lub były prowadzone działania w odniesieniu do produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym w co najmniej dwóch państwach członkowskich;

b) właściwy krajowy organ regulacyjny, bez uszczerbku dla odstępstw, o których mowa w art. 16 ust. 5, nie wprowadzi jak najszybciej niezbędnych środków w celu zastosowania się do wniosku Agencji na podstawie art. 16 ust. 4 lit. b), w przypadkach o znaczeniu transgranicznym;

c) bez uszczerbku dla ust. 4 krajowy organ regulacyjny zwraca się do Agencji o wykonanie uprawnień w odniesieniu do aktów o znaczeniu transgranicznym, nawet jeżeli nie są one objęte zakresem stosowania lit. a) lub b) niniejszego ustępu.

6. [80] Agencja może wykonywać swoje uprawnienia na potrzeby wypełnienia obowiązków określonych w art. 4, w przypadku gdy odpowiednie informacje wewnętrzne mogą mieć znaczący wpływ na ceny produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym przeznaczonych do dostawy w co najmniej dwóch państwach członkowskich.

7. [81] Agencja może wykonywać swoje uprawnienia w celu zapewnienia wypełniania obowiązków określonych w art. 8, w przypadku gdy:

a) podejrzewane naruszenie ma wpływ na monitorowanie przez Agencję, o którym mowa w art. 7, działalności handlowej dotyczącej produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym w co najmniej dwóch państwach członkowskich; lub

b) podejrzenie naruszenia ma wpływ na jakość wymiany informacji, o której mowa w art. 10, w co najmniej dwóch państwach członkowskich.

8. [82] Agencja może wykonywać swoje uprawnienia na potrzeby wypełnienia obowiązków określonych w art. 15, w przypadku gdy osoby, o których mowa w tym artykule, zawodowo pośredniczą w zawieraniu transakcji lub zawodowo realizują transakcje na produktach energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym w celu dostawy w co najmniej dwóch państwach członkowskich.

9. [83] Wykonując swoje uprawnienia na podstawie ust. 5–8, Agencja może nadać priorytet sprawom o najbardziej znaczących skutkach transgranicznych. W tym celu, po konsultacji i we współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi, Agencja określa kryteria identyfikacji spraw o najbardziej znaczących skutkach transgranicznych.

10. [84] W celu ustalenia, czy zostały spełnione warunki wykonywania uprawnień Agencji określone w ust. 5 lit. a) i b), ust.6, 7 i 8, dostawę produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym na obszarze rynkowym lub obszarze bilansowania obejmującym terytorium co najmniej dwóch państw członkowskich uznaje się za dostawę w jednym państwie członkowskim.

Niniejszy ustęp pozostaje bez uszczerbku dla możliwości wystąpienia przez zainteresowany krajowy organ regulacyjny z wnioskiem na podstawie ust. 5 lit. c) lub wniesienia sprzeciwu na podstawie ust. 4.

11. [85] Po zakończeniu działań podjętych w celu wykonania swoich uprawnień na podstawie ust. 5–8 Agencja sporządza sprawozdanie z dochodzenia zawierające ustalenia Agencji. W sprawozdaniu z dochodzenia wskazuje się również wszystkie dowody, na których oparto ustalenia. Jeżeli Agencja stwierdzi w sprawozdaniu z dochodzenia, że doszło do naruszenia niniejszego rozporządzenia, informuje o tym krajowe organy regulacyjne zainteresowanych państw członkowskich i żąda, aby przyjęły konieczne środki, w tym – w stosownych przypadkach – zgodnie z art. 18. W sprawozdaniu z dochodzenia Agencja może również zalecić odpowiednim krajowym organom regulacyjnym podjęcie określonych środków następczych oraz, w razie potrzeby, poinformować Komisję. W terminie trzech miesięcy od otrzymania sprawozdania z dochodzenia odpowiednie krajowe organy regulacyjne informują Agencję oraz, w razie potrzeby, Komisję o środkach, które uznają za niezbędne.

12. [86] Agencja regularnie i nie rzadziej niż raz w roku przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sporządzone przez siebie streszczenia sprawozdań w formie zagregowanej i zanonimizowanej. Streszczenia te i ich treść są traktowane jako poufne.

Artykuł 13a

Kontrole na miejscu przeprowadzane przez Agencję

[87] 1. Agencja przygotowuje i przeprowadza kontrole na miejscu w ścisłej współpracy i koordynacji z odpowiednimi organami zainteresowanego państwa członkowskiego.

2. Aby wypełnić swoje obowiązki określone w art. 13 ust. 5–8, Agencja może przeprowadzać wszelkie niezbędne kontrole na miejscu, w obiektach należących do osób objętych dochodzeniem, w których może być przechowywana dokumentacja handlowa. W przypadku gdy wymaga tego właściwe i skuteczne przeprowadzenie kontroli na miejscu, Agencja może przeprowadzić tę kontrolę bez uprzedzenia osób objętych dochodzeniem.

3. W zakresie niezbędnym do przeprowadzenia kontroli na miejscu urzędnicy Agencji i osoby upoważnione lub wyznaczone przez nią do przeprowadzenia tej kontroli są uprawnieni, w odniesieniu do osób objętych decyzją przyjętą przez Agencję na podstawie ust. 6 do:

a) wchodzenia do odpowiednich pomieszczeń tych osób;

b) badania ksiąg i innej dokumentacji związanych z ich działalnością gospodarczą, niezależnie od nośnika, na jakim są przechowywane;

c) pobierania lub uzyskiwania, w dowolnej formie, kopii lub wyciągów z takich ksiąg lub takiej dokumentacji;

d) plombowania wszelkich lokali przedsiębiorstwa i ksiąg lub dokumentacji na czas i w zakresie koniecznym do przeprowadzenia kontroli;

e) zadawania pytań przedstawicielom lub członkom personelu takich osób w celu uzyskania wyjaśnień odnośnie do faktów lub dokumentów dotyczących przedmiotu i celu kontroli na miejscu oraz rejestrowania odpowiedzi.

Z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków, plomby, o których mowa w lit. d), nakłada się na nie dłużej niż 72 godziny.

4. Jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie, że dokumentacja handlowa związana z przedmiotem kontroli na miejscu, która może mieć znaczenie dla udowodnienia naruszenia niniejszego rozporządzenia, jest przechowywana w prywatnych pomieszczeniach dyrektorów, kierowników lub innych pracowników przedsiębiorstw, których dotyczy dochodzenie, Agencja może po wydaniu odpowiedniej decyzji przeprowadzić kontrolę na miejscu w takich pomieszczeniach prywatnych. W takich przypadkach w decyzji, o której mowa w ust. 6, podaje się również powody, które doprowadziły Agencję do powzięcia takiego uzasadnionego podejrzenia.

5. Urzędnicy Agencji i osoby upoważnione lub wyznaczone przez Agencję do przeprowadzenia kontroli na miejscu wykonują swoje uprawnienia po przedstawieniu pisemnego upoważnienia określającego przedmiot i cel kontroli na miejscu.

6. Osoby objęte dochodzeniem poddają się kontrolom na miejscu zarządzonym w drodze decyzji przyjętej przez Agencję. W decyzji tej określa się przedmiot i cel kontroli na miejscu, wskazuje datę jej rozpoczęcia, okresowe kary pieniężne przewidziane w art. 13g, w przypadku gdy dana osoba nie podda się kontroli na miejscu zgodnie z ust. 3 niniejszego artykułu, oraz prawo do kontroli decyzji przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zwany dalej „Trybunałem Sprawiedliwości”). Przed przyjęciem takiej decyzji Agencja konsultuje się z krajowym organem regulacyjnym państwa członkowskiego, w którym ma być przeprowadzona kontrola na miejscu.

7. Urzędnicy krajowego organu regulacyjnego państwa członkowskiego, w którym ma być przeprowadzana kontrola na miejscu, a także osoby upoważnione lub wyznaczone przez ten organ aktywnie pomagają na żądanie Agencji urzędnikom Agencji i osobom upoważnionym lub wyznaczonym przez Agencję. W tym celu przysługują im uprawnienia określone w niniejszym artykule. Na żądanie urzędnicy krajowego organu regulacyjnego mogą być również obecni podczas kontroli na miejscu.

8. W przypadku gdy urzędnicy Agencji oraz osoby przez nią upoważnione lub wyznaczone stwierdzą, że osoba sprzeciwia się kontroli na miejscu zarządzonej na podstawie niniejszego artykułu, krajowy organ regulacyjny zainteresowanego państwa członkowskiego udziela im lub innym odpowiednim krajowym organom regulacyjnym niezbędnej pomocy, zwracając się w stosownym przypadku o pomoc policji lub równorzędnego organu egzekwowania prawa, aby umożliwić im przeprowadzenie kontroli na miejscu.

9. Jeżeli kontrola na miejscu przewidziana w ust. 1 lub pomoc przewidziana w ust. 7 i 8 wymaga zgody krajowego organu sądowego zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym, Agencja występuje o taką zgodę. Agencja może również wystąpić o taką zgodę zapobiegawczo. W przypadkach, o których mowa w ust. 4, kontrola na miejscu nie może zostać przeprowadzona bez uprzedniej zgody krajowego organu sądowego.

10. W przypadku gdy Agencja składa wniosek o zgodę, o której mowa w ust. 9, krajowy organ sądowy sprawdza:

a) czy decyzja Agencji jest autentyczna; oraz

b) czy wszelkie środki, które mają być zastosowane, są proporcjonalne i nie są arbitralne ani nadmierne w stosunku do przedmiotu kontroli na miejscu.

Do celów akapitu pierwszego lit. b) niniejszego ustępu krajowy organ sądowy może zwrócić się do Agencji o szczegółowe wyjaśnienia, w szczególności dotyczące powodów, dla których Agencja podejrzewa, że doszło do naruszenia, o którym mowa w art. 13 ust. 3, a także powagi podejrzewanego naruszenia oraz charakteru, w jakim osoba, wobec której prowadzone jest dochodzenie, uczestniczyła w danym naruszeniu. Na zasadzie odstępstwa od art. 28 i 29 rozporządzenia (UE) 2019/942 decyzja Agencji podlega kontroli wyłącznie ze strony Trybunału Sprawiedliwości.

Artykuł 13b

Wniosek o udzielenie informacji

[88] 1. Na wniosek Agencji każda osoba udziela jej informacji niezbędnych do wypełnienia obowiązków Agencji określonych w art. 13 ust. 5–8. W swoim wniosku Agencja:

a) powołuje się na niniejszy artykuł jako podstawę prawną wniosku;

b) podaje cel wniosku;

c) określa, jakie informacje są wymagane, oraz w jakim formacie danych;

d) wskazuje, proporcjonalny do wniosku, termin przekazania informacji;

e) informuje daną osobę, że odpowiedź na wniosek o udzielenie informacji nie może być nieprawdziwa ani wprowadzająca w błąd.

2. Na potrzeby wniosków o udzielenie informacji, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, Agencja jest również uprawniona do przyjmowania decyzji. W takiej decyzji Agencja, oprócz elementów określonych w ust. 1 niniejszego artykułu, informuje osobę o obowiązku udzielenia odpowiedzi na taki wniosek, o okresowych karach pieniężnych przewidzianych w art. 13g – w przypadku gdy dana osoba nie zastosuje się do wniosku – oraz o prawie do kontroli decyzji przez Trybunał Sprawiedliwości.

Na zasadzie odstępstwa od art. 28 i 29 rozporządzenia (UE) 2019/942 decyzja Agencji podlega kontroli wyłącznie ze strony Trybunału Sprawiedliwości.

3. Osoby, do których skierowano wniosek o udzielenie informacji na podstawie ust. 1 lub 2, lub ich przedstawiciele przekazują żądane informacje. Osoby te ponoszą pełną odpowiedzialność za zapewnienie, by dostarczone informacje były kompletne, poprawne i nie wprowadzały w błąd.

4. W przypadku gdy urzędnicy Agencji lub osoby przez nią upoważnione lub wyznaczone stwierdzą, że dana osoba nie odpowiada na wniosek o udzielenie informacji, krajowy organ regulacyjny zainteresowanego państwa członkowskiego udziela Agencji – na jej wniosek – niezbędnej pomocy w wypełnieniu obowiązku określonym w ust. 3, w tym poprzez nakładanie kar pieniężnych zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym.

5. W przypadku gdy urzędnicy Agencji lub osoby upoważnione lub wyznaczone przez Agencję stwierdzą, że dana osoba odmawia dostarczenia żądanych informacji, Agencja może wyciągnąć wnioski na podstawie dostępnych informacji.

6. Agencja niezwłocznie przesyła egzemplarz wniosku, o którym mowa w ust. 1, lub decyzji, o której mowa w ust. 2, krajowym organom regulacyjnym zainteresowanych państw członkowskich.

Artykuł 13c

Prawo do przyjmowania oświadczeń

[89] 1. W celu wypełnienia swoich obowiązków na podstawie art. 13 ust. 5–8 Agencja może wysłuchiwać wszelkie osoby, które wyrażą na to zgodę, w celu gromadzenia informacji dotyczących przedmiotu dochodzenia i przyjmować od nich oświadczenia. Agencja może rejestrować odpowiedzi.

2. W przypadku gdy wysłuchanie na podstawie ust. 1 jest przeprowadzane w pomieszczeniach danej osoby, Agencja informuje o tym krajowy organ regulacyjny państwa członkowskiego, na którego terytorium odbywa się wysłuchanie. Urzędnicy krajowego organu regulacyjnego tego państwa członkowskiego mogą wspomagać urzędników i inne osoby upoważnione lub wyznaczone przez Agencję do przeprowadzenia wysłuchania.

Artykuł 13d

Zabezpieczenia proceduralne

[90] 1. Agencja przeprowadza kontrole na miejscu, zwraca się o udzielenie informacji i przyjmuje oświadczenia z pełnym poszanowaniem zabezpieczeń proceduralnych osób objętych dochodzeniem, w tym:

a) prawa do nieskładania oświadczeń na swoją niekorzyść;

b) prawa do obecności wybranej osoby;

c) prawa do posługiwania się dowolnym językiem urzędowym państwa członkowskiego, w którym odbywa się kontrola na miejscu;

d) prawa do przedstawienia uwag na temat dotyczących ich faktów przed przyjęciem sprawozdania z dochodzenia zgodnie z art. 13 ust. 11;

e) prawa do otrzymania kopii protokołu wysłuchania i zatwierdzenia go albo dodania do niego uwag.

Wezwanie do przedstawienia uwag na temat faktów zgodnie z lit. d) zawiera streszczenie faktów dotyczących danej osoby i wskazuje odpowiedni termin na zgłoszenie uwag. W należycie uzasadnionych przypadkach, gdy jest to konieczne do zachowania poufności kontroli na miejscu lub trwającego lub przyszłego postępowania administracyjnego lub karnego prowadzonego przez organ krajowy, Agencja może podjąć decyzję o odroczeniu wezwania do zgłaszania uwag.

2. Agencja dąży do pozyskania dowodów zarówno na rzecz osób objętych dochodzeniem, jak i przeciwko nim oraz przeprowadza kontrole na miejscu, zwraca się o udzielenie informacji oraz przyjmuje oświadczenia w sposób obiektywny i bezstronny oraz zgodnie z zasadą domniemania niewinności.

3. Agencja przeprowadza kontrole na miejscu, zwraca się o udzielenie informacji i przyjmuje oświadczenia z pełnym poszanowaniem mających zastosowanie przepisów dotyczących poufności oraz unijnych przepisów o ochronie danych.

4. Do decyzji Agencji przyjętych na podstawie art. 13a ust. 6 lub art. 13b ust. 2 nie ma zastosowania art. 14 ust. 6 rozporządzenia (UE) 2019/942.

Artykuł 13e

Wzajemna pomoc

[91] W celu zapewnienia zgodności z odpowiednimi wymogami określonymi w art. 13–13c krajowe organy regulacyjne i Agencja udzielają sobie wzajemnej pomocy w trakcie dochodzeń.

Artykuł 13f

Urzędnik dochodzeniowy

[92] 1. Do celów wypełnienia swoich obowiązków na podstawie art. 13 ust. 5–8 Agencja – w przypadku gdy uzna to za stosowne dla zapewnienia skuteczności i wydajności dochodzenia oraz przy uwzględnieniu dostępnych zasobów wewnętrznych – może w ramach Agencji wyznaczyć specjalnego urzędnika dochodzeniowego, który będzie prowadził dochodzenie.

2. W celu realizacji swoich zadań urzędnik dochodzeniowy może wykonywać uprawnienia, którymi dysponuje Agencja, w tym uprawnienia określone w art. 13a, 13b i 13c, przy jednoczesnym przestrzeganiu zabezpieczeń proceduralnych określonych w art. 13d. W trakcie wykonywania swoich zadań urzędnik dochodzeniowy ma dostęp do wszystkich zebranych przez Agencję w czasie działań nadzorczych dokumentów i informacji, które mają znaczenie dla prowadzonego dochodzenia.

Artykuł 13g

Okresowe kary pieniężne

[93] 1. Agencja, w drodze decyzji, nakłada okresową karę pieniężną na osobę objętą dochodzeniem, aby spowodować, by osoba ta:

a) poddała się kontroli na miejscu zarządzonej decyzją przyjętą na podstawie art. 13a ust. 6;

b) przekazała informacje, o które zwrócono się w decyzji przyjętej na podstawie art. 13b ust. 2.

2. Okresowa kara pieniężna jest nakładana za każdy dzień, do momentu gdy dana osoba podporządkuje się odpowiednim decyzjom, o których mowa w art. 13a ust. 6 lub art. 13b ust. 2.

3. Okresowe kary pieniężne muszą być skuteczne i proporcjonalne. W tym celu wysokość okresowej kary pieniężnej wynosi w przypadku osób prawnych 3 % średniego dziennego obrotu w poprzedzającym roku obrotowym lub – w przypadku osób fizycznych – 2 % średniego dziennego dochodu w poprzedzającym roku kalendarzowym. Okresowa kara pieniężna jest obliczana od daty określonej w decyzji nakładającej okresową karę pieniężną.

4. Okresową karę pieniężną można nałożyć na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy od powiadomienia o decyzji Agencji.

5. Na zasadzie odstępstwa od art. 28 i 29 rozporządzenia (UE) 2019/942 decyzja Agencji podlega kontroli wyłącznie ze strony Trybunału Sprawiedliwości.

Artykuł 13h

Zabezpieczenia proceduralne w odniesieniu do decyzji w sprawie okresowej kary pieniężnej

[94] 1. Niezależnie od art. 14 ust. 6 rozporządzenia (UE) 2019/942 przed podjęciem decyzji o nałożeniu okresowej kary pieniężnej na podstawie art. 13g niniejszego rozporządzenia Agencja zapewnia osobom, do których taka decyzja ma być skierowana, możliwość przedstawienia stanowiska w odniesieniu do ustaleń Agencji. Podstawę decyzji Agencji stanowią wyłącznie ustalenia, do których dane osoby miały możliwość się odnieść.

2. W toku dochodzenia w pełni przestrzega się prawa do obrony przysługującego danym osobom. Mają one prawo dostępu do dokumentów znajdujących się w aktach Agencji, które mają znaczenie dla decyzji Agencji o nałożeniu okresowej kary pieniężnej, z zastrzeżeniem uzasadnionego interesu innych osób w zakresie ochrony ich tajemnic handlowych. Prawo dostępu do akt nie obejmuje dostępu do informacji poufnych ani wewnętrznych dokumentów przygotowawczych Agencji.

Artykuł 13i

Charakter, egzekucja i nakładanie okresowych kar pieniężnych

[95] 1. Okresowe kary pieniężne nałożone na podstawie art. 13g mają charakter administracyjny.

2. Okresowe kary pieniężne nałożone na podstawie art. 13g podlegają egzekucji.

Egzekucja podlega mającym zastosowanie krajowym przepisom proceduralnym danego państwa członkowskiego.

Decyzji Agencji nadawana jest klauzula wykonalności bez żadnych innych formalności poza weryfikacją jej autentyczności przez organ krajowy wyznaczony w tym celu przez rząd każdego państwa członkowskiego, który o tym wyznaczonym organie powiadamia Agencję i Trybunał Sprawiedliwości.

Po dopełnieniu przez wyznaczony organ krajowy określonych w akapicie trzecim formalności w odniesieniu do wniosku Agencji, Agencja może przystąpić do egzekucji zgodnie z mający m zastosowanie prawem krajowym, przedkładając sprawę bezpośrednio wyznaczonemu organowi krajowemu.

Egzekucję można zawiesić wyłącznie na mocy orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości. Sądy zainteresowanych państw członkowskich są jednak właściwe w sprawie skarg, gdy egzekucja przebiega w sposób nieprawidłowy.

3. Kwoty okresowych kar pieniężnych stanowią przychód budżetu ogólnego Unii Europejskiej.

Artykuł 13j

Kontrola przez Trybunał Sprawiedliwości

[96] Trybunał Sprawiedliwości ma nieograniczone prawo orzekania w celu kontroli decyzji Agencji nakładających okresową karę pieniężną. Może on uchylić, obniżyć lub podwyższyć nałożoną okresową karę pieniężną.

Artykuł 14

Prawo do wniesienia odwołania

Państwa członkowskie zapewniają istnienie na poziomie krajowym odpowiednich mechanizmów umożliwiających stronie, której dotyczy decyzja krajowego organu regulacyjnego, odwołanie się do organu niezależnego od zaangażowanych stron oraz od rządów.

Artykuł 15

Obowiązki osób zawodowo pośredniczących w zawieraniu transakcji lub zawodowo realizujących transakcje

[97] 1. Osoba zawodowo pośrednicząca w zawieraniu transakcji, których przedmiotem są produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym, która ma uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że zlecenie lub transakcja, w tym ich anulowanie lub zmiana, niezależnie od ich złożenia na zorganizowanej platformie obrotu lub poza nią, może naruszać art. 3, 4 lub 5, powiadamia o tym Agencję i odpowiedni krajowy organ regulacyjny niezwłocznie, a w każdym razie nie później niż w terminie czterech tygodni od dnia, w którym osoba ta dowiedziała się o wystąpieniu podejrzanego zdarzenia.

2. [98] Osoba zawodowo realizująca transakcje objęte art. 16 rozporządzenia (UE) nr 596/2014, która ponadto realizuje transakcje, których przedmiotem są produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym niebędące instrumentami finansowymi i która ma uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że zlecenie lub transakcja, w tym ich anulowanie lub zmiana, niezależnie od ich złożenia na zorganizowanej platformie obrotu lub poza nią, może naruszać art. 3, 4 lub 5 niniejszego rozporządzenia, powiadamia o tym Agencję i odpowiedni krajowy organ regulacyjny niezwłocznie, a w każdym razie nie później niż w terminie czterech tygodni od dnia, w którym osoba ta dowiedziała się o wystąpieniu podejrzanego zdarzenia.

3. Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, ustanawiają i utrzymują skuteczne rozwiązania, systemy i procedury w celu:

a) wykrywania potencjalnych naruszeń art. 3, 4 lub 5;

b) zagwarantowania, że ich pracownicy prowadzący działania w zakresie nadzoru do celów niniejszego artykułu są chronieni przed wszelkimi konfliktami interesów i działają w sposób niezależny;

c) wykrywania i zgłaszania podejrzanych zleceń i transakcji.

4. Bez uszczerbku dla rozporządzenia (UE) nr 596/2014 osoby zawodowo pośredniczące w zawieraniu transakcji lub zawodowo realizujące transakcje podlegają przepisom dotyczącym powiadamiania państw członkowskich, w których jest zarejestrowany uczestnik rynku biorący udział w potencjalnym naruszeniu oraz w których dostarczany jest produkt energetyczny sprzedawany w obrocie hurtowym. Takie powiadomienie kieruje się do krajowego organu regulacyjnego w tych państwach członkowskich.

5. Do dnia 8 maja 2025 r., a następnie co roku Agencja we współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi wydaje i podaje do wiadomości publicznej sprawozdanie zawierające zagregowane informacje zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami o ochronie danych, z wyłączeniem wrażliwych informacji handlowych, dotyczące wykonania niniejszego artykułu, w szczególności w odniesieniu do:

a) rozwiązań, systemów i procedur, o których mowa w ust. 3, i ich skuteczności;

b) dokonanej przez krajowe organy regulacyjne analizy podejrzanych transakcji oraz ich reakcji na niską jakość zgłaszania i niezgłaszanie podejrzanych transakcji, a także podjętych przez nie związanych z tym działań w zakresie egzekwowania i sankcji.

Artykuł 16

Współpraca na szczeblu unijnym i na szczeblu krajowym

1. [99] Agencja dąży do zapewnienia skoordynowanej i spójnej realizacji przez krajowe organy regulacyjne ich zadań wynikających z niniejszego rozporządzenia.

Agencja w stosownych przypadkach publikuje niewiążące wytyczne dotyczące:

a) stosowania definicji określonych w art. 2, w tym w odniesieniu do ustanowienia niewyczerpującego wykazu odpowiednich etapów pośrednich w rozciągniętym w czasie procesie w tych przypadkach, w których informacje same w sobie spełniają kryteria określone w art. 2 pkt 1; oraz

b) niewyczerpujących wskaźników i przykładów zachowań rynkowych związanych z manipulacjami na rynku, a także z wykorzystywaniem informacji wewnętrznych, o których to zachowaniach mowa w art. 3.

Krajowe organy regulacyjne współpracują z Agencją oraz ze sobą nawzajem, w tym na szczeblu regionalnym, w celu wykonywania swoich obowiązków zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

Krajowe organy regulacyjne, właściwe organy finansowe państw członkowskich, krajowe organy ds. konkurencji i krajowe organy podatkowe ustanawiają odpowiednie formy współpracy, aby zapewnić terminowe, skuteczne i sprawne prowadzenie dochodzeń i egzekwowanie przepisów oraz przyczyniać się do spójnego i konsekwentnego podejścia do dochodzeń, postępowań sądowych i egzekwowania niniejszego rozporządzenia oraz odpowiednich przepisów finansowych i prawa konkurencji.

2. [100] Krajowe organy regulacyjne niezwłocznie informują Agencję, w możliwie jak najbardziej szczegółowy sposób, w przypadku gdy mają uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że w danym państwie członkowskim lub w innym państwie członkowskim dochodzi lub doszło do naruszenia niniejszego rozporządzenia.

W przypadku gdy krajowy organ regulacyjny lub inny wyznaczony organ podejrzewa, że w innym państwie członkowskim dochodzi do popełnienia czynów mających wpływ na hurtowe rynki energii lub cenę produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym w tym państwie członkowskim, może wystąpić do Agencji o podjęcie działań zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu oraz jeżeli czyny te wpływają na instrumenty finansowe, do których zastosowanie ma art. 2 rozporządzenia (UE) nr 596/2014, o podjęcie działań zgodnie z ust. 3 niniejszego artykułu.

Przed przyjęciem decyzji stwierdzającej naruszenie niniejszego rozporządzenia krajowy organ regulacyjny może poinformować Agencję i przekazać jej streszczenie sprawy oraz planowaną decyzję w jednym z języków urzędowych danego państwa członkowskiego. Po przyjęciu decyzji stwierdzającej naruszenie niniejszego rozporządzenia krajowy organ regulacyjny przekazuje tę decyzję Agencji, w tym podaje datę jej przyjęcia, imiona i nazwiska osób, wobec których zastosowano sankcje, wskazując także artykuł niniejszego rozporządzenia, który został naruszony, oraz zastosowaną sankcję. Jednocześnie krajowy organ regulacyjny informuje Agencję o tym, jakie informacje, o których mowa w art. 18 ust. 6, podał do wiadomości publicznej, oraz niezwłocznie informuje Agencję o wszelkich późniejszych zmianach takich informacji. Agencja prowadzi publiczny wykaz informacji, które krajowe organy regulacyjne podały do wiadomości publicznej, o czym mowa w art. 18 ust. 6.

3. W celu zapewnienia skoordynowanego i spójnego podejścia do nadużyć na hurtowych rynkach energii:

a) [101] krajowe organy regulacyjne rozpatrują zgłoszenia możliwych naruszeń niniejszego rozporządzenia bez zbędnej zwłoki i w miarę możliwości w ciągu roku od otrzymania zgłoszenia oraz informują właściwy organ finansowy swojego państwa członkowskiego i Agencję, w przypadku gdy mają uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że na hurtowych rynkach energii dochodzi lub doszło do popełnienia czynów, które stanowią przypadki nadużycia na rynku w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 596/2014 i które mają wpływ na instrumenty finansowe podlegające art. 2 tego rozporządzenia; w tym celu krajowe organy regulacyjne mogą ustanowić odpowiednie formy współpracy z właściwym organem finansowym w swoim państwie członkowskim;

b) [102] Agencja informuje EUNGiPW oraz właściwy organ finansowy, w przypadku gdy ma uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że na hurtowych rynkach energii dochodzi lub doszło do popełnienia czynów, które stanowią przypadki nadużycia na rynku w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 596/2014 i które mają wpływ na instrumenty finansowe, do których stosuje się art. 2 tego rozporządzenia;

c) właściwy organ finansowy państwa członkowskiego informuje EUNGiPW i Agencję, w przypadku gdy ma uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że na hurtowych rynkach energii w innym państwie członkowskim dochodzi lub doszło do popełnienia czynów naruszających art. 3 i 5;

d) krajowe organy regulacyjne informują krajowy organ ds. konkurencji w swoim państwie członkowskim, Komisję oraz Agencję, w przypadku gdy mają uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że na hurtowych rynkach energii dochodzi lub doszło do popełnienia czynów, które mogą stanowić naruszenie prawa konkurencji;

e) [103] Agencja i krajowe organy regulacyjne informują właściwe krajowe organy podatkowe i Eurofisc, w przypadku gdy mają uzasadnione podstawy, by podejrzewać, że na hurtowym rynku energii są lub były prowadzone działania, które mogą stanowić oszustwo podatkowe.

4. W celu wykonania swoich zadań na podstawie ust. 1, w przypadku gdy w oparciu o ocenę wstępną lub analizę Agencja podejrzewa naruszenie niniejszego rozporządzenia, jest ona uprawniona do:

a) żądania od krajowego organu regulacyjnego lub większej liczby takich organów przekazania informacji dotyczących podejrzewanego naruszenia przepisów;

b) żądania od krajowego organu regulacyjnego lub większej liczby takich organów wszczęcia dochodzenia w sprawie podejrzewanego naruszenia przepisów oraz podjęcia stosownych działań w celu usunięcia każdego stwierdzonego naruszenia. Decyzja w sprawie podjęcia stosownych działań w celu usunięcia stwierdzonego naruszenia pozostaje w gestii krajowego organu regulacyjnego, którego to dotyczy;

c) w przypadku gdy uzna, że ewentualne naruszenie ma lub miało skutki transgraniczne, ustanowienia i koordynowania grupy dochodzeniowej składającej się z przedstawicieli zainteresowanych krajowych organów regulacyjnych w celu zbadania, czy i w którym państwie członkowskim doszło do naruszenia niniejszego rozporządzenia. W stosownych przypadkach Agencja może również zażądać udziału w pracach grupy dochodzeniowej przedstawicieli właściwego organu finansowego lub innego właściwego organu z jednego państwa członkowskiego lub większej ich liczby.

5. Krajowy organ regulacyjny, który otrzymuje żądanie przekazania informacji zgodnie z ust. 4 lit. a) lub otrzymuje żądanie wszczęcia dochodzenia w sprawie podejrzenia naruszenia przepisów zgodnie z ust. 4 lit. b), niezwłocznie podejmuje konieczne działania w celu zastosowania się do takiego żądania. Jeżeli ten krajowy organ regulacyjny nie jest w stanie natychmiast przekazać wymaganych informacji, powiadamia niezwłocznie Agencję o powodach nieprzekazania informacji.

Na zasadzie odstępstwa od akapitu pierwszego krajowy organ regulacyjny może odmówić zastosowania się do żądania, jeżeli:

a) mogłoby to mieć niekorzystny wpływ na suwerenność lub bezpieczeństwo państwa członkowskiego, do którego skierowane jest żądanie udzielenia informacji;

b) zostało już wszczęte postępowanie sądowe w sprawie tych samych działań i przeciwko tym samym osobom przed organami państwa członkowskiego, do którego skierowano żądanie; lub

c) w państwie członkowskim, do którego skierowane jest żądanie, został już wydany prawomocny wyrok w stosunku do tych osób w związku z tymi samymi działaniami.

W każdym takim przypadku krajowy organ regulacyjny powiadamia Agencję, dostarczając możliwie najbardziej szczegółowych informacji na temat postępowania sądowego lub wyroku.

Krajowe organy regulacyjne uczestniczą w pracach grupy dochodzeniowej powołanej zgodnie z ust. 4 lit. c), udzielając wszelkiej niezbędnej pomocy. Prace grupy dochodzeniowej koordynuje Agencja.

6. Art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2019/942 [104] nie ma zastosowania do Agencji w przypadku wykonywania przez nią swoich zadań na podstawie niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 16a

Przekazywanie zadań i obowiązków

[105] 1. Za zgodą podmiotu, któremu przekazywane są uprawnienia, krajowe organy regulacyjne mogą przekazywać swoje zadania i obowiązki Agencji lub innemu krajowemu organowi regulacyjnemu z zastrzeżeniem warunków określonych w niniejszym artykule. Państwa członkowskie mogą określić szczególne warunki dotyczące przekazywania obowiązków, które to warunki mają zostać spełnione, zanim krajowe organy regulacyjne tych państw zawrą umowy w sprawie przekazywania, oraz mogą ograniczyć zakres przekazania do elementów niezbędnych do skutecznego nadzoru nad uczestnikami rynków lub grupami.

Agencja może wspierać krajowe organy regulacyjne poprzez wydawanie niewiążących wytycznych lub wymianę najlepszych praktyk w zakresie przekazywania zadań i obowiązków między właściwymi krajowymi organami regulacyjnymi.

2. Przekazywanie zadań i obowiązków skutkuje ponownym przydzieleniem kompetencji określonych w niniejszym rozporządzeniu. Prawo państw członkowskich, w których znajduje się organ, któremu przekazano kompetencje, reguluje procedurę, egzekwowanie oraz kontrolę administracyjną i sądową w zakresie przekazanych obowiązków.

3. Krajowe organy regulacyjne powiadamiają Agencję o wszelkich umowach w sprawie przekazywania, które zamierzają zawrzeć. Umowy mogą być zawierane nie wcześniej niż po upływie miesiąca od poinformowania Agencji.

4. Agencja może wydać opinię na temat planowanej umowy w sprawie przekazywania zgłoszonej na podstawie ust. 3 w terminie miesiąca od otrzymania powiadomienia.

5. Agencja publikuje w odpowiedni sposób zawarte przez krajowe organy regulacyjne umowy w sprawie przekazywania, tak aby wszystkie zainteresowane strony były należycie poinformowane.

Artykuł 16b

Wytyczne i zalecenia

[106] 1. W celu ustanowienia spójnych, wydajnych i skutecznych praktyk nadzorczych w Unii oraz zapewnienia wspólnego, jednolitego i spójnego stosowania prawa Unii Agencja wydaje wytyczne i zalecenia skierowane do wszystkich krajowych organów regulacyjnych lub wszystkich uczestników rynku oraz wydaje zalecenia dla co najmniej jednego krajowego organu regulacyjnego lub co najmniej jednego uczestnika rynku w sprawie stosowania art. 3–5a, art. 8, 9 i 9a oraz art. 10 ust. 1.

2. Agencja, w odpowiednim i realistycznym terminie, przeprowadza stosowne konsultacje publiczne z odpowiednimi uczestnikami rynku w sprawie wytycznych i zaleceń, które wydaje, a także analizuje potencjalne koszty i korzyści związane z wydawaniem takich wytycznych i zaleceń. Te konsultacje i analizy muszą być proporcjonalne do zakresu, charakteru i wpływu wytycznych lub zaleceń.

3. Krajowe organy regulacyjne i uczestnicy rynku odpowiednio uwzględniają te wytyczne i zalecenia.

4. Krajowe organy regulacyjne mogą regularnie informować Agencję o wdrażaniu skierowanych do nich wytycznych lub zaleceń.

5. Jeżeli jest to wymagane w wytycznej lub zaleceniu, uczestnicy rynku powiadamiają Agencję o wdrożeniu danej wytycznej lub danego zalecenia. Na żądanie Agencji uczestnicy rynku uzasadniają takie powiadomienie w jasny i szczegółowy sposób.

6. W ciągu 12 miesięcy od wydania na podstawie ust. 1 wytycznych lub zaleceń Agencja może przeprowadzić konsultacje, w tym z krajowymi organami regulacyjnymi lub uczestnikami rynku, aby ocenić stosowność i skuteczność tych wytycznych lub zaleceń.

7. Agencja uwzględnia wytyczne i zalecenia, które wydała, w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 19 ust. 1 lit. k) rozporządzenia (UE) 2019/942.

Artykuł 17

Tajemnica służbowa

1. Wszelkie poufne informacje otrzymywane, wymieniane lub przekazywane na mocy niniejszego rozporządzenia podlegają wymogom dotyczącym tajemnicy służbowej określonym w ust. 2, 3 i 4.

2. Obowiązkowi zachowania tajemnicy służbowej podlegają:

a) osoby pracujące obecnie lub w przeszłości dla Agencji;

b) audytorzy i eksperci wykonujący prace na zlecenie Agencji;

c) osoby pracujące obecnie lub w przeszłości dla krajowych organów regulacyjnych lub innych właściwych organów;

d) audytorzy i eksperci wykonujący prace na zlecenie krajowych organów regulacyjnych lub innych właściwych organów, którzy otrzymują informacje poufne zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

3. [107] Bez uszczerbku dla przypadków podlegających przepisom karnym, innych przepisów niniejszego rozporządzenia lub innych odpowiednich przepisów prawa Unii informacje poufne, które otrzymują w ramach pełnienia swoich obowiązków osoby, o których mowa w ust. 2, nie mogą być ujawniane żadnej innej osobie lub organowi, z wyjątkiem informacji w postaci skróconej lub zbiorczej uniemożliwiających identyfikację poszczególnych uczestników rynku.

4. Bez uszczerbku dla przypadków podlegających przepisom karnym Agencja, krajowe organy regulacyjne, właściwe organy finansowe państw członkowskich, EUNGiPW, instytucje lub osoby, które otrzymują informacje poufne na podstawie niniejszego rozporządzenia, mogą je wykorzystywać wyłącznie w ramach pełnienia swoich obowiązków oraz wykonywania swoich funkcji. Inne organy, instytucje lub osoby mogą wykorzystywać takie informacje do celów, w jakich zostały im przekazane, lub w ramach postępowania administracyjnego lub sądowego bezpośrednio dotyczącego wykonania tych funkcji. Organ otrzymujący informacje może wykorzystać je do innych celów, jeżeli Agencja, krajowe organy regulacyjne, właściwe organy finansowe państw członkowskich, EUNGiPW, instytucje lub osoby przekazujące takie informacje wyrażą na to zgodę.

5. Niniejszy artykuł nie stanowi dla właściwego organu w państwie członkowskim przeszkody w wymianie lub przekazywaniu zgodnie z prawem krajowym informacji poufnych, o ile nie zostały uzyskane od organów innego państwa członkowskiego lub Agencji na podstawie niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 18

Sankcje

[108] 1. Państwa członkowskie przyjmują przepisy dotyczące sankcji stosowanych w przypadku naruszenia niniejszego rozporządzenia oraz podejmują wszelkie środki niezbędne do zapewnienia ich wykonania. Przewidziane sankcje muszą być skuteczne, odstraszające i proporcjonalne oraz muszą odzwierciedlać charakter, czas trwania i wagę naruszeń, szkody wyrządzone klientom oraz potencjalne korzyści osiągnięte w wyniku obrotu prowadzonego w oparciu o informacje wewnętrzne i manipulację na rynku.

Bez uszczerbku dla sankcji karnych i dla uprawnień nadzorczych krajowych organów regulacyjnych na podstawie art. 13 państwa członkowskie, zgodnie z prawem krajowym, zapewniają krajowym organom regulacyjnym uprawnienia do przyjmowania odpowiednich administracyjnych kar pieniężnych i innych środków administracyjnych w związku z naruszeniami niniejszego rozporządzenia, o których mowa w art. 13 ust. 1.

Państwa członkowskie szczegółowo powiadamiają o tych przepisach Komisję i Agencję oraz niezwłocznie powiadamiają je o wszystkich późniejszych zmianach tych przepisów.

2. W przypadku gdy ustrój prawny państwa członkowskiego nie przewiduje administracyjnych kar pieniężnych, niniejszy artykuł można stosować w ten sposób, że procedura zastosowania kary pieniężnej jest inicjowana przez właściwy organ, a kary nakładają właściwe sądy krajowe, o ile zapewniona zostaje skuteczność tych środków ochrony prawnej i równoważność ich skutku względem administracyjnych kar pieniężnych nakładanych przez organy nadzoru. W każdym przypadku nakładane kary pieniężne muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Te państwa członkowskie powiadamiają Komisję o przepisach swojego prawa, które przyjęły na podstawie niniejszego ustępu do dnia 8 maja 2026 r., a następnie niezwłocznie powiadamiają Komisję o wszelkich późniejszych zmianach mających wpływ na te przepisy.

3. Państwa członkowskie, zgodnie z prawem krajowym i zastrzeżeniem zasady ne bis in idem zapewniają, aby krajowe organy regulacyjne były uprawnione do nakładania co najmniej jednej z następujących kar administracyjnych lub co najmniej jednego z innych środków administracyjnych w przypadku naruszeń niniejszego rozporządzenia:

a) zobowiązania do zaprzestania danego naruszenia;

b) nakazu wydania korzyści uzyskanych lub wyrównania strat unikniętych w wyniku naruszenia, o ile możliwe jest ich ustalenie;

c) wydania publicznych ostrzeżeń lub zawiadomień;

d) nałożenia okresowej kary pieniężnej;

e) nałożenia administracyjnej kary pieniężnej.

4. W odniesieniu do osoby fizycznej maksymalna wysokość administracyjnej kary pieniężnej, o której mowa w ust. 3 lit. e), wynosi:

a) w przypadku naruszeń art. 3 i 5 – co najmniej 5 000 000 EUR;

b) w przypadku naruszeń art. 4 i 15 – co najmniej 1 000 000 EUR;

c) w przypadku naruszeń art. 8 i 9 – co najmniej 500 000 EUR.

Niezależnie od ust. 3 lit. e) kwota administracyjnej kary pieniężnej nie przekracza 20 % rocznego dochodu danej osoby fizycznej w poprzedzającym roku kalendarzowym. W przypadku gdy dana osoba fizyczna odniosła bezpośrednią lub pośrednią korzyść finansową z naruszenia, kwota administracyjnej kary pieniężnej musi być co najmniej równa wartości tej korzyści.

5. W odniesieniu do osoby prawnej maksymalna wysokość administracyjnej kary pieniężnej, o której mowa w ust. 3 lit. e), wynosi:

a) w przypadku naruszeń art. 3 i 5 – co najmniej 15 % całkowitego rocznego obrotu w poprzedzającym roku obrotowym;

b) w przypadku naruszeń art. 4 i 15 – co najmniej 2 % całkowitego rocznego obrotu w poprzedzającym roku obrotowym;

c) w przypadku naruszeń art. 8 i 9 – co najmniej 1 % całkowitego rocznego obrotu w poprzedzającym roku obrotowym.

Niezależnie od ust. 3 lit. e) wysokość administracyjnej kary pieniężnej nie może przekraczać 20 % całkowitego rocznego obrotu danej osoby prawnej w poprzednim roku obrotowym. W przypadku gdy osoba prawna odniosła bezpośrednią lub pośrednią korzyść finansową z naruszenia, kwota administracyjnej kary pieniężnej musi być co najmniej równa wartości tej korzyści.

6. Państwa członkowskie zapewniają, aby krajowy organ regulacyjny mógł podać do wiadomości publicznej środki lub kary nałożone za naruszenie niniejszego rozporządzenia, chyba że takie ujawnienie wyrządziłoby nieproporcjonalną szkodę zaangażowanym stronom.

7. Państwa członkowskie zapewniają, aby przy określaniu rodzaju i poziomu administracyjnych kar pieniężnych i innych środków administracyjnych krajowe organy regulacyjne brały pod uwagę wszystkie istotne okoliczności, w tym, w stosownych przypadkach:

a) wagę naruszenia i czas jego trwania;

b) stopień odpowiedzialności osoby odpowiedzialnej za naruszenie;

c) sytuację finansową osoby odpowiedzialnej za naruszenie, której wyznacznikiem jest na przykład wysokość całkowitego rocznego obrotu osoby prawnej lub roczny dochód osoby fizycznej;

d) skalę korzyści uzyskanych lub strat unikniętych przez osobę odpowiedzialną za naruszenie, o ile można ją ustalić;

e) stopień współpracy osoby odpowiedzialnej za naruszenie z właściwym organem bez uszczerbku dla potrzeby zapewnienia wyrównania korzyści uzyskanych lub strat unikniętych przez taką osobę;

f) uprzednie naruszenia popełnione przez osobę odpowiedzialną za naruszenie;

g) środki zastosowane przez osobę odpowiedzialną za naruszenie w celu zapobieżenia powtórnemu naruszeniu; oraz

h) powielanie postępowań karnych i administracyjnych oraz kar pieniężnych za to samo naruszenie wobec osoby odpowiedzialnej za dane naruszenie.

8. W wykonywaniu swoich uprawnień do nakładania administracyjnych kar pieniężnych i stosowania innych środków administracyjnych na podstawie ust. 1 akapit drugi niniejszego artykułu krajowe organy regulacyjne ściśle współpracują w celu zapewnienia, aby wykonywanie przez nie uprawnień w zakresie nadzoru i dochodzeń oraz nakładane przez nie administracyjne kary pieniężne i stosowane przez nie inne środki administracyjne były skuteczne i odpowiednie na podstawie niniejszego rozporządzenia. Koordynują one swoje działania zgodnie z art. 16 ust. 2 w celu uniknięcia powtarzania i pokrywania się działań przy wykonywaniu przysługujących im uprawnień w zakresie nadzoru i dochodzeń oraz przy nakładaniu administracyjnych kar pieniężnych w sprawach transgranicznych.

9. Do dnia 8 maja 2027 r., a następnie co trzy lata Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie oceniające, czy zostały przewidziane sankcje za naruszenie niniejszego rozporządzenia i czy są one stosowane spójnie we wszystkich państwach członkowskich.

Artykuł 19

Stosunki międzynarodowe

[109] W zakresie, w jakim jest to konieczne do osiągnięcia celów określonych w niniejszym rozporządzeniu i bez uszczerbku dla odpowiednich kompetencji państw członkowskich oraz instytucji i organów Unii, w tym Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, Agencja może rozwijać kontakty i zawierać porozumienia administracyjne z organami nadzoru, organizacjami międzynarodowymi oraz z administracjami państw trzecich, w szczególności tymi, które wywierają wpływ na hurtowy rynek energii Unii, w celu promowania harmonizacji ram regulacyjnych. Ustalenia te nie mogą nakładać zobowiązań prawnych na Unię i jej państwa członkowskie ani uniemożliwiać państwom członkowskim i ich właściwym organom zawierania dwustronnych lub wielostronnych porozumień z tymi organami nadzoru, organizacjami międzynarodowymi i administracjami państw trzecich. Porozumienia te mogą dotyczyć aspektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, takich jak metody gromadzenia danych, analizy i oceny danych lub innych informacji oraz innych obszarów wiedzy fachowej.

Artykuł 20

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1. Uprawnienie do przyjmowania aktów delegowanych powierza się Komisji na warunkach określonych w niniejszym artykule.

2. [110] Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. a) i b), powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia 28 grudnia 2011 r. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 4a ust. 8, art. 6 ust. 1 lit. c) i art. 9a ust. 6, powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia 7 maja 2024 r.

Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat.

Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3. [111] Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 4a ust. 8, art. 6 ust. 1 i art. 9a ust. 6, może zostać odwołane w dowolnym momencie przez Parlament Europejski lub Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych.

4. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

5. [112] Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 4a ust. 8, art. 6 ust. 1 lub art. 9a ust. 6 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł 21

Procedura komitetowa

1. Komisję wspomaga komitet. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

2. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu zastosowanie ma art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

Artykuł 21a

Sprawozdanie i przegląd

[113] 1. Do dnia 1 czerwca 2027 r., a następnie co pięć lat Komisja, po konsultacjach z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, oceni stosowanie niniejszego rozporządzenia, w szczególności w odniesieniu do jego wpływu na zachowania rynkowe, uczestników rynku, płynność, wymogi w zakresie sprawozdawczości, w tym dotyczące danych rynkowych LNG, oraz poziom obciążeń administracyjnych dla uczestników rynku, w tym potencjalne bariery wejścia na rynek dla nowych uczestników rynku, a także wyniki Agencji w odniesieniu do jej celów, mandatu i zadań. Na podstawie tych ocen Komisja sporządzi sprawozdanie i przedłoży je bez zbędnej zwłoki Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. W stosownych przypadkach do tych sprawozdań dołącza się wnioski ustawodawcze.

2. Do dnia 1 czerwca 2025 r. Komisja oceni skuteczność wprowadzenia przez państwa członkowskie sankcji karnych za umyślne i poważne przypadki nadużyć na unijnych hurtowych rynkach energii i przedłoży sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. W sprawozdaniu można zaproponować odpowiednie środki, które mogą obejmować przedłożenie wniosku ustawodawczego.

Artykuł 22

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Art. 8 ust. 1, art. 8 ust. 3 akapit pierwszy oraz art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się, począwszy od dnia przypadającego sześć miesięcy po dacie przyjęcia przez Komisję odpowiednich aktów wykonawczych, o których mowa w ust. 2 i 6 tego artykułu.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Strasburgu dnia 25 października 2011 r.